Volgens uitkeringsinstantie UWV nemen hoger opgeleiden steeds vaker een lagere baan. Dit komt door het ruime aanbod van werkzoekenden op de arbeidsmarkt. Bedrijven zijn over het algemeen geneigd om de sollicitanten aan te nemen die over het hoogste opleidingsniveau beschikken. Hierdoor worden werkzoekenden met een lagere opleiding op de arbeidsmarkt steeds vaker verdrongen door mensen die werk zoeken terwijl ze in bezit zijn van een HBO of WO opleiding.
Het UWV had in 2013 in totaal 111.000 vacatures voor ongeschoold personeel. Met ongeschoold personeel wordt personeel bedoelt die niet in bezit is van een middelbareschooldiploma. Van het hiervoor genoemde aantal vacatures werden in de praktijk 20.000 ingevuld door werkzoekenden die ongeschoold zijn. Het grootste deel van de vacatures werd ingevuld door werkzoekenden die hoger opgeleid zijn. Het ging hierbij om 91.000 hoger opgeleiden die een baan hebben aangenomen in 2013 die voor lager opgeleid personeel geschikt is.
Er is verschil in de sectoren waar hoger opgeleiden de lager opgeleide werkzoekenden verdringen bij het solliciteren naar een baan. Met name in de agrarische sector, de detailhandel en de horeca werden lager opgeleiden verdrongen door hoger opgeleide werkzoekenden.
Een toename van het aantal zzp’ers
In 2013 hebben meer bedrijven gebruik gemaakt van zelfstandigen zonder personeel. In 2011 had 16 procent van de bedrijven zzp’ers in dienst. In 2013 was dat aantal gestegen naar 31 procent. Zzp’ers werden in 2013 meer ingezet dan uitzendkrachten. Met name grote bedrijven maakten gebruik van zelfstandigen zonder personeel. Bedrijven die zzp’ers inzetten doen dat meestal vanwege de flexibiliteit. Als er bijvoorbeeld een piek is in de productie dan kunnen zzp’ers deze piek net zoals uitzendkrachten prima opvangen. Dit gebeurd vooral in de agrarische sector. De overheid zet vooral zzp’ers in vanwege de kennis en ervaring die zzp’ers hebben op bepaalde gebieden zoals wet en regelgeving of arbeidsbemiddeling.
Reactie van Technisch Werken
Bedrijven kunnen er voor kiezen om overgekwalificeerd personeel aan te nemen maar dat is niet altijd verstandig. De verslechterde arbeidsmarkt kan verbeteren en de kans bestaat dat hoog opgeleid personeel op een gegeven moment op zoek gaat naar een baan die beter bij het opleidingsniveau en de ambities van de persoon past. Hierdoor kunnen bedrijven ervaren personeel kwijt raken tenzij ze het hoger opgeleide personeel intern voldoende uitdaging kunnen bieden.
Als bedrijven voor korte duur mensen nodig hebben kunnen ze op verschillende manieren in hun personeelsbehoefte voorzien. Er zijn verschillende detacheringsbureaus die personeelsleden kunnen detacheren bij bedrijven. Gedetacheerd personeel brengt voor bedrijven minder risico’s met zich mee. Na afloop van de opdracht kan het gedetacheerde personeel over het algemeen door het detacheringsbureau weer bij andere opdrachtgevers worden geplaatst. De opdrachtgevers zijn daardoor niet verplicht om gedetacheerd personeel aan het werk te houden.
Ook uitzendkrachten kunnen een prima oplossing vormen voor het wegwerken van piekproductie bij bedrijven. Uitzendkrachten worden over het algemeen op kortere klussen ingezet dan gedetacheerd personeel maar dat hoeft niet. Ook hebben veel mensen de indruk dat gedetacheerd personeel hoger opgeleid is dan uitzendkrachten. Dit hoeft in de praktijk lang niet altijd het geval te zijn.
Zelfstandigen zonder personeel moeten er meestal zelf voor zorgen dat ze aan het werk blijven. Soms doen ze dit in samenwerking met andere zzp’ers of arbeidsbemiddelingsbureaus zoals uitzendbureaus. Zzp’ers moeten veel risico’s echter zelf afdekken en dat is niet altijd makkelijk en bovendien kostbaar. Hoewel veel bedrijven er in 2013 voor hebben gekozen om zzp’ers in te zetten, zijn er ook verschillende zzp’ers die weer als uitzendkracht of gedetacheerde aan de slag zijn gegaan. Met name in de bouw was het in 2012 en 2013 erg moeilijk om aan het werk te komen.