Kolomboormachines zijn boormachines die ook wel tafelboormachine of zuilboormachine worden genoemd. De kolomboormachine verschilt echter van klopboormachines en accuboormachines omdat kolomboormachines in de regel niet verplaatsbaar zijn en een vaste opstelling heeft in een werkplaats of fabriek. De boor van de kolomboormachine wordt loodrecht richting het werkstuk bewogen terwijl de boor ronddraait en gesmeerd wordt door smeerolie. Onder de boor bevind zich een in hoogte verstelbare plaat met daarop in de regel een boorklem, bankschroef of aanslag waar het werkstuk in vastgezet kan worden of in het geval van de aanslag tegenaan gedrukt kan worden. Veel werkplaatsen en fabrieken bevatten een opstelling met een kolomboormachine. Deze boormachines worden veelvuldig gebruikt om gaten te boren in metaal, hout en kunststof. Daarvoor is de kolomboormachine ook uitstekend geschikt. Toch zijn er ook grote risico’s met betrekking tot het gebruik van kolomboormachines. Daarom is het belangrijk om de veiligheidsvoorschriften door te nemen.
Algemene veiligheidsvoorschriften gebruik kolomboormachine
Allereerst is het belangrijk dat de kolomboormachine een CE markering heeft waardoor ‘juridisch vermoed’ kan worden dat de kolomboormachine aan de basis veiligheidseisen voldoet. Daarnaast zijn er nog een aantal algemene aspecten waarmee rekening gehouden moet worden voordat men de kolomboormachine gaat gebruiken.
- De kolomboormachine moet stevig staan doormiddel van de stabiliteitsvoorzieningen die door de fabrikant zijn aangegeven.
- De boorspindel, de boor, het transmissiesysteem en het werkstuk moeten zoveel mogelijk worden afgeschermd zodat iemand deze niet kan aanraken tijdens het gebruiken van de kolomboor. Deze afscherming moet aanwezig zijn als de boor nog helemaal niet naar het werkstuk wordt bewogen maar ook als de boor doormiddel van een hendel richting het werkstuk wordt gebracht. Kortom zowel in de hoge stand als in de lage bewerkingsstand moeten de boor en de spindel goed afgeschermd worden.
- De afscherming van de kolomboormachine zal voorzien moeten zijn van een noodschakeling. Deze noodschakeling moet er voor zorgen dat de boorspindel uitschakelt bij het openen van het veiligheidsscherm. Daarnaast mag bij het sluiten van de afscherming de boor niet automatisch weer gaan draaien. Bovendien moet de afscherming ook bescherming bieden tegen eventuele spatten van de koelvloeistof vanaf de boorinstallatie.
- De kolom boormachine moet een werkende en goed zichtbare noodstop hebben die goed bereikt kan worden. Daarnaast dient de kolomboormachine een herstartbeveiliging te hebben.
- Beveiligingen mogen overigens niet buiten werking worden gesteld, afgeplakt of op andere wijze worden gemanipuleerd.
- Bij het constateren van technische defecten, veiligheidsproblemen of andere zaken dient de persoon contact op te nemen met de leidinggevende.
Veiligheidsvoorschriften kolomboormachine voor werknemer
Het veilig bedienen van een deugdelijke kolomboormachine kan plaatsvinden als men de volgende veiligheidsvoorschriften in acht neemt.
Persoonlijke beschermingsmiddelen dragen voordat je begint met boren:
- Voorkom oogletsel door wegschietende spanen of door spattende koelvloeistof door een veiligheidsbril te dragen.
- Voorkom gehoorbeschadiging door gehoorbescherming te dragen.
- Als je lang haar hebt moet dat vastgebonden worden zodat het niet gegrepen kan worden door de ronddraaiende delen. Of gebruik een haarnetje.
- Draag geen loshangende kleding. Zowel mouwen als te grote handschoenen kunnen worden gegrepen door de boormachine. Daarom moet er nooit loshangende kleding worden gedragen bij een kolomboormachine.
- Doe sieraden, zoals ringen, armbanden en kettingen af.
Veilig gebruik kolomboormachine
- Voordat je gaat beginnen met boren moet je een goede instructie hebben ontvangen van iemand die ervaring heeft met het veilig werken met een kolomboormachine. Deze instructie moet door jou begrepen zijn zodat je veilig de machine kunt gebruiken. Je moet op de hoogte zijn van hoe je een kolomboormachine veilig en vakkundig kunt gebruiken en welke materialen je met welke boren kunt bewerken.
- Zorg er voor dat de juiste boor in de kolomboormachine zit. Dat betekent dat je voor metaal een metaalboor plaatst en voor hout een houtboor enzovoort. Zorg ook voor de juiste diameter en controleer de koeling van de boor. Zet de boor bovendien goed vast in de kolomboormachine zodat deze er tijdens het boren niet uit kan schieten.
- Zorg er voor dat de boor in goede staat is. Geen botte of beschadigde boor gebruiken.
- De boor moet gesmeerd en gekoeld worden tijdens het boorproces, de instructies hiervoor staan over het algemeen op een informatieblad. Anders kan een leidinggevende of instructeur worden gevraagd over de juiste koeling en smering van de boor.
- Voorkom het rondspatten van koelvloeistoffen.
- Controleer of de boormachine stevig staat voor je gaat beginnen.
- Zorg er voor dat er niemand onbeschermd in de buurt staat van de kolomboormachine als je aan de slag gaat. Kortom als iemand meekijkt tijdens het boren zal deze ook de voorgeschreven persoonlijke beschermingsmiddelen moeten dragen.
- Zet het werkstuk waarin het gat geboord moet worden goed vast in een boorklem of bankschroef. Ook kun je gebruik maken van zogenaamde kikkerplaten. Een groot werkstuk kun je tegen een aanslag aandrukken.
- Tijdens het boren ontstaan zogenaamde spanen of boorkrullen. Deze kunnen alleen worden verwijderd als de boormachine is uitgeschakeld. Hiervoor kun je een spaan of krulhaak gebruiken omdat deze spanen en krullen heel scherp kunnen zijn. Deze gereedschappen moeten zijn voorzien van een handgreep met handbeschermkap. Het is belangrijk dat deze gereedschappen binnen handbereik zijn van de bediener van de kolomboormachine.
- Kleine spaantjes kunnen worden verwijdert met een borsteltje. Ook dan moet de kolomboormachine uit staan voordat men gaat borstelen. Borstel overigens niet te hard en te snel om te voorkomen dat de spaantjes en krullen teveel in de omgeving schieten.
- De kolomboormachine moet na het boren worden uitgeschakeld.
Veilig werken tot slot
Hou er rekening mee dat het werken met machines niet zonder risico’s is. Er kunnen ongelukken gebeuren zelfs als je aan alle veiligheidsrichtlijnen hebt voldaan. Daarom is het belangrijk dat je een Bedrijfshulpverlener (ook wel BHV-er genoemd) op de werkvloer hebt. Het is belangrijk dat iedereen weet wie de Bedrijfshulpverlener is zodat er bij ongelukken met de juiste mensen contact opgenomen kan worden om eerste hulp te verlenen of andere medische zorg te verstrekken wanneer dat nodig is.