Voortgezet speciaal onderwijs (vso) is een benaming voor Nederlandse opleidingen op het voortgezet onderwijs waarop leerlingen, die specialistische ondersteuning nodig hebben, intensieve begeleiding kunnen krijgen die het reguliere onderwijs meestal niet kan aanbieden. De leerlingen die naar het voortgezet speciaal onderwijs gaan hebben daarvoor een officiële toelaatbaarheidsverklaring nodig. Deze toelaatbaarheidsverklaring vso hoeft echter niet door de ouders van het kind te worden aangevraagd. De vso school die de ouders voor hun kind hebben uitgekozen vraagt deze verklaring aan. Scholen in het voortgezet speciaal onderwijs kunnen verschillende vormen van ondersteuning bieden. Welke ondersteuning kan worden geboden staat in het ondersteuningsprofiel van de school.
Welke kinderen kunnen naar het voortgezet speciaal onderwijs?
Vso scholen zijn gespecialiseerd in het bieden van ondersteuning aan kinderen die in een reguliere school niet of heel moeilijk een diploma kunnen halen omdat ze te maken hebben met bepaalde persoonlijke beperkingen of handicap. Deze beperking kan overigens zowel lichamelijk zijn als psychisch. Op de website van de Rijksoverheid worden deze beperkingen ingedeeld in verschillende clusters:
- Cluster 1: is voor blinde of slechtziende leerlingen;
- Cluster 2: is voor dove, slechthorende leerlingen of met een taal-spraakontwikkelingsstoornis;
- Cluster 3: is voor kinderen met een lichamelijk handicap en/of verstandelijk handicap en langdurig zieke leerlingen (somatisch);
- Cluster 4: kinderen met psychische stoornissen en gedragsproblemen.
De vso scholen in cluster 3 en 4 zijn onderdeel van de samenwerkingsverbanden voor passend onderwijs. De vso scholen in cluster 1 en 2 zijn landelijk georganiseerd.
Diploma behalen in het vso
Op scholen in het voortgezet speciaal onderwijs kunnen leerlingen doormiddel van maatwerk ondersteuning tot hun recht komen. Dat zorgt er voor dat ze de leerstof kunnen leren op een manier waarbij rekening wordt gehouden met hun beperking(en). Door deze aanpak kunnen de vso leerlingen gewoon een diploma halen op het niveau dat bij kun past. Dat kan een vmbo diploma, havo diploma of vwo diploma zijn. Ook kinderen met een verstandelijke beperking kunnen op speciale scholen een schooldiploma behalen.
Uitstroomprofielen vso
Vanuit het voortgezet speciaal onderwijs zijn drie uitstroomprofielen mogelijk:
- Het kind gaat door naar vervolgonderwijs (vmbo, havo, vwo);
- Een arbeidsmarktgericht uitstroomprofiel, richting een passende baan/ beroep
- Dagbesteding waarbij verschillende activiteiten onder begeleiding worden aangeboden door een zorgaanbieder.
Welk uitstroomprofiel passend is voor de leerling wordt door de vso school in het zogenaamde ontwikkelingsperspectief weergegeven.
Ontwikkelingsperspectief
In het ontwikkelingsperspectief geven scholen in het voortgezet speciaal onderwijs aan wat de verwachte uitstroombestemming van de leerling naar hun inschatting zal zijn. De drie hiervoor genoemde opties, vervolgonderwijs, arbeidsmarktgericht en dagbesteding, worden daarvoor beoordeeld. Elk jaar wordt het ontwikkelingsperspectief door de school met de ouders van de leerling geëvalueerd. Indien nodig word het ontwikkelingsperspectief bijgesteld. Daarnaast is het voor ouders mogelijk om naar de geschillencommissie passend onderwijs te gaan als ze het niet eens zijn met de inhoud van het ontwikkelingsperspectief dat de school over hun kind heeft opgesteld.