Formeren is een vorm van smeltbadondersteuning waarmee met behulp van beschermgas of backinggas ook aan de achterkant van het smeltbad een optimale doorlassing kan worden verkregen. Beschermgas beschermd het smeltbad tegen de invloed van zuurstof en andere schadelijke elementen die in de lucht rondom het lasproces aanwezig kunnen zijn. Het formeren wordt vooral toegepast in het lassen van roestvast staal (RVS).
Lassen van RVS
Roestvast staal is een inert materiaal dat bestaat uit een legering een legering van ijzer, chroom, nikkel en koolstof. Men spreekt van roestvast staal als in deze legering minimaal 11 tot 12% chroom aanwezig is en maximaal 1,2% koolstof. Het lassen van rvs moet zorgvuldig gebeuren. Men gebruikt voor dit inerte materiaal ook een inert beschermgas zoals Argon. Door het gebruik van dit inerte beschermgas wordt voorkomen dat zuurstof uit de lucht kan inwerken op het smeltbad dat tijdens het lassen ontstaat. Argon wordt tijdens het TIG lassen aan de voorkant van de las op en rondom het smeltbad gestraald zodat het smeltbad beschermd is.
RVS stolt echter langzaam, dit houdt in dat het aardig wat tijd kost voordat het smeltbad is uitgehard. Doordat het smeltbad verhoudingsgewijs lang vloeibaar blijft heeft zuurstof langer de tijd om in te werken op de lasverbinding. Als zuurstof een verbinding aangaat met het smeltbad kan er oxidatie ontstaan, kortom roest. Dit is ongewenst omdat door deze oxidatie de kwaliteit van de lasverbinding wordt aangetast. Daarnaast is de lasverbinding ook minder schoon en minder hygiënisch als er roest aanwezig is. De voorkant van de lasverbinding wordt tijdens het lassen beschermd met een intert gas zoals Argon. De achterkant van de las wordt echter niet beschermd tijdens het lassen behalve als men hiervoor een andere oplossing bedenkt.
Backinggas ter bescherming van de lasverbinding
Als men de lasverbinding aan de achterkant van het smeltbad wil beschermen gebruikt men backinggas. Door het gebruik van het backinggas wordt ook aan de achterkant voorkomen dat er zuurstof kan inwerken op het smeltbad. Het gebruikt van backinggas zorgt er ook voor dat de lasverbinding ook in de toekomst beter bestand is tegen corrosie. Men kan een aantal verschillende gassen gebruiken zoals Argon, Stikstof en Stikstof – waterstof.
Formeren is gebruiken van backinggas
Het gebruiken van backinggas tijdens het lasproces wordt ook wel formeren genoemd. Het backinggas zorgt er voor dat het percentage zuurstof in de lucht wordt geminimaliseerd aan de kant waar de doorlas wordt gemaakt. Deze doorlaszijde is in feite de achterkant van de las. Vooral in de foodsector (voedingsmiddelensector) worden hoge eisen gesteld aan de doorlas. Denk hierbij aan de leidingen die worden gebruikt voor het transporteren van vloeibare zuivel. De lasverbindingen moeten een nette gladde doorlas hebben die geheel vrij is van oxidatie. Daardoor blijft de kwaliteit en voedselveiligheid van de zuivel zo optimaal mogelijk. De buis of leiding moet echter aan de binnenkant zijn voorzien van voldoende backinggas. Het proces dat daarbij aan de orde komt is formeren.
Formeren van een leiding of buis
Voor het formeren maakt men gebruik van formeergas, dit is zoals je hiervoor hebt gelezen, een backinggas. Tijdens het formeren brengt men dit formeergas in een buis. Dit zogenaamde formeren gaat net zo lang door totdat men het zuurstofgehalte zover omlaag heeft gebracht dat men een goede doorlas moet kunnen maken tijdens het lassen. Voordat men een las tot stand kan brengen heeft men echter twee delen die men doormiddel van een lasnaad aan elkaar moet verbinden. Er is dus sprake van een opening of lasopening. Dat zorgt er voor dat er ook formeergas kan ontsnappen. Daarom moet men tijdens het formeren doorgaan met het inbrengen van formeergas zodat het zuurstofpercentage op het gewenste lage niveau blijft.
Formeerlassen
Lassen van rvs buizen en leidingen wordt ook wel formeerlassen genoemd. Formeerlassen is echter geen officieel lasproces. Het woord formeerlassen is een samenvoeging van formeer en lassen oftewel lassen met behulp van formeergas/ backinggas. Andere worden die men in dit verband zou kunnen gebruiken zijn leidinglassen, zuivellassen of lassen op zuivelniveau. De benaming zuivellassen is ook een vakjargon voor het lassen van leidingen in de zuivelbranche. Het lassen van deze leidingen moet nauwkeurig gebeuren en gebeurd eigenlijk altijd met backinggas. Daarom zou men dit lasproces net zo goed formeerlassen kunnen noemen. Echter zijn al deze benamingen varianten op het TIG lassen. De letters T.I.G. staan voor Tungsten Inert Gas.