De aanleg van een warmtenet is een mogelijke oplossing om minder energie te verbruiken. Met name in steden of gebieden met industrie kan de aanleg van een warmtenet er voor zorgen dat de warmte die vrijkomt tijdens industriële processen effectief wordt overgedragen doormiddel van een stelsel van leidingen. Zo kan de warmte die tijdens het verbranden van afval vrijkomt worden overgedragen op speciale leidingen waar water door heen stroomt. Dit verwarmde water wordt vervolgens getransporteerd naar woningen die zijn aangesloten op het warmtenet. Een ideaal systeem op het eerste gezicht maar de praktijk is toch complexer.
De aanleg van een warmtenet is niet heel eenvoudig. Over het algemeen worden deze netwerken van leidingen aangelegd in woonwijken die al jaren bestaan. Voor het aanleggen van deze leidingnetwerken moeten veel graafwerkzaamheden worden verricht en gaat de ondergrondse infra letterlijk op de schop. De kosten van deze netwerken worden door energieleveranciers doorberekend aan de afnemers. Mensen met een aansluiting op een warmtenet oftewel een stadsverwarming hebben niet zelf de keuze uit energieleveranciers en zijn dus noodzakelijk gebonden aan de afspraken van de leverancier van het warmtenet.
Warmtenetten als vervanger voor aardgas
Er zijn in Nederland verschillende warmtenetwerken actief. Toch lijkt het enthousiasme voor dergelijke netwerken af te nemen. In april 2024 maakte Eneco bekend dat ze zich gaat terugtrekken uit een collectief warmtenet in Utrecht. Eneco is bang dat de huishoudens die zijn aangesloten op het warmtenet op hoge kosten zullen worden gejaagd. Dat is namelijk de enige manier om de kosten voor de aanleg van deze netwerken terug te verdienen. Eneco is niet de eerste energieleverancier die deze beslissing maakt. Eerder hadden diverse woningcorporaties en energiebedrijf Vattenfall zich al teruggetrokken uit ontwikkelprojecten voor stadsverwarming.
Hoewel stadsverwarming oftewel warmtenetten heel kostbaar zijn in de aanleg vormen deze energienetwerken op dit moment nog wel een effectieve vervanger voor aardgas. Wanneer de warmtenetprojecten niet doorgaan is het voor Nederland lastiger om woonwijken van het aardgas te ontkoppelen. De overheid had bepaald dat in 2050 ongeveer dertig procent van alle huishoudens op een warmtenet aangesloten zou moeten zijn. Deze doelstelling wordt nu heel lastig te behalen als organisaties hierin niet meer willen investeren.