In Europa tracht men de uitstoot van schadelijke gassen zoals CO2 zoveel mogelijk te beperken. Daarvoor heeft Europa verschillende wetten en systemen ingevoerd. Een voorbeeld van een systeem dat de CO2 emissie moet beperken is het Europese emissierechtensysteem. Dit systeem kan worden beschouwd als een belasting op CO2-uitstoot.
Rapport van CE Delft
Het Europese emissierechtensysteem zou moeten functioneren als een belasting voor vervuilende bedrijven. In plaats daarvan functioneert dit systeem in sommige gevallen averechts. Volgens een nieuw rapport van CE Delft dat in opdracht van de Britse lobbygroep Carbon Market Watch is gemaakt levert het Europese emissierechtensysteem in sommige gevallen juist honderden miljoenen op voor energie-intensieve bedrijven. Volgens het rapport gaat het in heel Europa om een meevaller van 24 miljard euro voor vervuilende bedrijven. Bedrijven in Nederland hebben in totaal 1 miljard euro mogen ontvangen.
Emissierechtensysteem (ETS)
Het emissierechtensysteem (ETS) schrijft voor dat bedrijven in Europa rechten moeten kopen als deze bedrijven CO2 uitstoten. De letters ETS staan voor European Union Emission Trading System. Dit maakt duidelijk dat dit systeem ook een handelssysteem is. Bedrijven moeten de rechten voor CO2 emissie kopen maar kunnen deze ook verkopen. Het doel van het systeem is bedrijven te stimuleren de emissies te verlagen.
Energieverslindende bedrijven
Het European Union Emission Trading System zou perfect moeten kunnen werken maar de praktijk is anders. Voor sommige industrieën is de uitstoot van CO2 zo hoog dat ze niet meer kunnen concurreren met het buitenland als ze voor de CO2-emissie ook daadwerkelijk de benodigde rechten zouden moeten aanschaffen. Deze energieverslindende bedrijven zijn meestal actief in de industrie zoals bijvoorbeeld de metaalproductie en de aluminium verwerking. Bij het produceren van staal en aluminium verbruikt men zeer veel energie. Het kopen van rechten voor de CO2-emissie is voor deze bedrijven meestal niet te betalen.
Gratis CO2-rechten
Voor zeer vervuilende industrieën is het onmogelijk om te voldoen aan de Europese emissierichtlijnen. Omdat het kopen van de CO2-emissierechten niet haalbaar is krijgen deze sectoren vanuit Europa gratis CO2-rechten toegewezen. Het is echter mogelijk dat de bedrijven meer CO2 rechten ontvangen dan ze daadwerkelijk voor hun bedrijfsproces nodig hebben. In dat geval kunnen de bedrijven volgens het European Union Emission Trading System de emissierechten weer verkopen aan andere bedrijven. Op die manier kunnen vervuilende bedrijven geld verdienen aan het verkopen van emissierechten terwijl ze zelf niet voor deze emissierechten hebben betaald.
Geld verdienen met verkoop van emissierechten
Het is een aantal bedrijven gelukt om daadwerkelijk winst te behalen in de verkoop van emissierechten. In Nederland krijgt het bedrijf Tata Steel nog 300 miljoen euro. Ook Shell krijgt een aanzienlijk bedrag van 200 miljoen euro. Het bedrijf Chemelot heeft ook een winst kunnen behalen van 90 miljoen euro op emissierechten.
Reactie van Technisch Werken
Dit effect moet voor de Europese milieuwetgeving voor de nodige opschudding hebben gezorgd. Wetgeving op het gebied van milieu is meestal gericht op het principe: “de vervuiler betaald”. In dit geval is het de grote vervuiler die juist winst behaald op basis van de emissierechtenhandel. Dat kan niet de bedoeling zijn. Europa zal zich naar verwachting moeten gaan buigen over dit effect en een probate oplossing moeten bedenken. Anders zullen ook vervuilende bedrijven in 2016 winst behalen op de verkoop van rechten voor luchtvervuiling.