Beitels bestaan uit een handvat met daarin of daaraan een lang (plat) stalen uiteinde dat aan een kant voorzien is van een scherpe snede. Het handvat van beitels is meestal van hout gemaakt of van een sterke kunststof en wordt ook wel een hecht genoemd. Er zijn beitels in verschillende soorten en maten. De meest bekende beitels zijn de beitels die worden gebruikt in de houtbewerking. In de houtbewerking gebruikt men bijvoorbeeld steekbeitels of hakbeitels. Ook een guts is een soort beitel in met een holle vorm.
Verschillende soorten beitels
Er zijn echter ook beitels die worden gebruikt voor het bewerken van steen. Daarnaast zijn er beitels die worden gebruikt in de metaaltechniek. Zo worden beitels ook gebruikt op draaibanken en freesbanken. De meeste beitels die in de metaaltechniek worden gebruikt zijn in machines geplaatst maar lassers gebruiken ook een beitel om de lasspetters van hun werkstuk te verwijderen. We beperken ons in deze tekst echter tot veiligheidsrichtlijnen voor beitels die als handgereedschap worden gebruikt. Hieronder staan een aantal belangrijke veiligheidsrichtlijnen voor werken met beitels.
Veiligheidsrichtlijnen voor werken met beitels
Een aantal algemene veiligheidsrichtlijnen voor het werken met beitels is van belang. We noemen de volgende:
- Beitels zijn meestal scherp wees daarom voorzichtig met dit handgereedschap en raak de punt niet aan.
- De punt van een beitel kan bramen bevatten, deze dienen vakkundig te worden verwijderd op bijvoorbeeld een slijpsteen. Vergeet daarbij niet om oogbescherming te dragen.
- Op beitels wordt meestal kracht uitgeoefend waardoor een beitel kan wegschieten en ernstige verwondingen of schade kan veroorzaken. Steek daarom nooit met een beitel in de richting van een hand of ander lichaamsdeel.
- Bescherm je ogen als je werkt met beitels omdat spanen van het materiaal in het gezicht kunnen springen.
- Gebruik de juiste beitel voor de klus. Sommige beitels kunnen doormiddel van een hamer in een werkstuk worden gestoken maar andere beitels (zoals de meeste gutsen) kunnen niet met een hamer in een werkstuk worden geslagen omdat ze daar niet voor gemaakt zijn. Door een hamer te gebruiken voor beitels en gutsen die daarop niet berekend zijn kan een gevaarlijke situatie ontstaan en kan het gereedschap kapot springen.
- Door het slaan met een hamer op de kop van een beitel (die daarvoor geschikt is) kan de kop van de beitel naar verloop van tijd hard worden en uit elkaar barsten als men daarop slaat.
- Gebruikt daarnaast de juiste hamer voor een beitel. Dit is meestal een houten hamer. Gebruik geen metalen hamers zoals metalen klauwhamers. Deze slaan de beitel stuk.
- Berg beitels veilig op en zorg dat de punt daarbij niet beschadigd raakt en niet kan roesten. Zorg er ook voor dat er geen kinderen bij de beitels kunnen komen!
Veel ongevallen met handgereedschap ontstaan omdat men gereedschap niet op de juiste manier gebruikt. Daarom zal men voordat men gereedschap, zoals beitels, gebruikt goede instructies moeten krijgen. Beitels zijn vrij te koop in doe-het-zelf-winkels maar dat houdt niet in dat iedereen (veilig) kan werken met deze gevaarlijke handgereedschappen. Neem daarom de veiligheidsrichtlijnen in acht.