Veilig werken met elektrisch handgereedschap

Elektrisch handgereedschap is tegenwoordig niet meer weg te denken uit de techniek. Vroeger gebruikte men eenvoudige werktuigen die doormiddel van spierkracht van de vakman of vakvrouw in beweging werd gebracht maar tegenwoord gebruikt men steeds vaker elektrisch aangedreven gereedschap. Elektrisch aangedreven gereedschap zorgt er voor dat er minder inspanning van de mens wordt vereist en dat men sneller kan werken. Meestal kan men met het juiste elektrische handgereedschap ook een hogere kwaliteit leveren dan wanneer men handgereedschap gebruikt dat niet elektrisch is aangedreven.

Verschillende soorten elektrische handgereedschappen
Sinds de ‘ontdekking’ van elektriciteit zijn er verschillende soorten toepassingen bedacht. Ook voor gereedschappen ging men elektriciteit gebruiken als ‘voeding’. Geen wonder dat door de jaren heen steeds meer elektrische gereedschappen werden ontworpen en toegepast. We noemen een aantal bekende voorbeelden: de schroefmachine, boormachine, decoupeerzaag en de elektrische schuurmachine. Dit zijn een aantal voorbeelden die duidelijk maken dat er veel verschillende elektrische gereedschappen worden gebruikt in de bouw en techniek. Om toch een overzicht te krijgen van de verschillende soorten elektrische handgereedschappen is in de volgende alinea een indeling gemaakt.

Onderverdeling elektrische handgereedschappen
Elektrische handgereedschappen zou men als volgt kunnen onderverdelen:

  • Snoerloos elektrisch handgereedschap dat werkt op basis van een (oplaadbare) accu of batterij.
  • Elektrisch handgereedschap dat werkt op gelijkspanning.
  • Elektrisch handgereedschap dat werkt op basis van een veilige spanning, bijvoorbeeld 50 volt wisselspanning.
  • Elektrische gereedschappen die op netstroom werken, dit is 220 volt wisselspanning.

Met name de laatste categorie is gevaarlijk voor de mens. Het gaat te ver om voor al deze verschillende  categorieën elektrische handgereedschappen specifieke veiligheidsrichtlijnen te benoemen in één tekst. Daarom beperken we ons in deze tekst tot het benoemen van een aantal algemene veiligheidsrichtlijnen die men in acht moet nemen als men werkt met elektrisch gereedschap. In de alinea hieronder worden eerst nog even de belangrijkste risico’s benoemd die van toepassing zijn op elektrisch handgereedschap.

Risico’s van werken met elektrisch handgereedschap
Het werken met elektrisch handgereedschap biedt een mens veel voordelen. Men kan sneller en effectiever werken. Bovendien kan men door de elektriciteit veel meer kracht uitoefenen waardoor men zelf minder kracht hoeft te gebruiken. Elektrisch handgereedschap brengt echter ook risico’s met zich mee. De volgende risico’s zijn algemene risico’s die van toepassing zijn op elektrisch handgereedschap:

  • Elektrocutiegevaar, er bestaat een kans dat elektrische stroom door het lichaam heen gaat bijvoorbeeld door een kapotte behuizing of een kapotte draad van het elektrische gereedschap.
  • De kracht van het elektrische gereedschap kan mensen verwonden doordat men niet voorzichtig met het gereedschap omgaat.
  • Er bestaat een kans op brandwonden door het overslaan van vonken.
  • Vonken van elektrische gereedschappen kunnen explosieve mengsels ontsteken..

Risico Inventarisatie en Evaluatie
Deze risico’s zorgen er voor dat men niet overal elektrisch gereedschap mag gebruiken. Met name in ruimten waar explosieve mengsels kunnen ontstaan of in hele vochtige ruimten levert het werken met elektrisch handgereedschap gevaren op. Daarom worden door bedrijven in een Risico Inventarisatie en Evaluatie de risico’s op de werkplek geïnventariseerd. Als het werken met elektrisch gereedschap onaanvaardbare risico’s met zich meebrengt zal het bedrijf in een plan van aanpak duidelijke richtlijnen en afspraken moeten noteren hoe de risico’s worden beperkt en beheerst. Deze afspraken zal men ook terug vinden in werkinstructies en werkvergunningen.

Algemene veiligheidsrichtlijnen voor elektrisch handgereedschap
De volgende algemene veiligheidsrichtlijnen zijn van toepassing op het veilig werken met elektrisch handgereedschap:

  • Gebruik geen elektrisch handgereedschap in een omgeving waar explosieve mengsels (kunnen) ontstaan.
  • Gebruik geen elektrisch handgereedschap om te werken aan een installatie die onder elektrische spanning staat.
  • Elektrisch handgereedschap dat professioneel, dus bedrijfsmatig, wordt gebruikt dient minimaal 1 keer per jaar gekeurd te worden door een erkende keuringsinstelling.
  • Bij elektrisch handgereedschap met een acculader moet de acculader eveneens 1 keer per jaar gekeurd worden.
  • Elektrische handgereedschappen die werken op 220 volt moeten zijn voorzien van een dubbele isolatie. Dit kan men herkennen aan een symbool dat bestaat uit twee vierkantjes die in elkaar passen.
  • Gebruik elektrisch handgereedschap op de juiste manier en voor de juiste klus.
  • Probeer nooit defect elektrisch gereedschap te maken als men daarvoor niet bevoegd is en onvoldoende is opgeleid.
  • Gebruik geen defect elektrisch gereedschap.
  • Gebruik ook geen elektrisch gereedschap dat is afgekeurd.
  • Berg elektrisch gereedschap goed en veilig op.