Het klimaat verandert en dat betekent dat er grotere verschillen ontstaan in de temperatuur. Er zijn periodes waarin er sprake is van langdurige hitte. Met name in de techniek kan dat zorgen voor problemen want veel technisch werk is buiten. Bovendien moet men in de techniek in het kader van veiligheid en gezondheid persoonlijke beschermingsmiddelen, werkkleding en werkschoenen dragen die onder hoge temperaturen vaak voor een extra opwarming van het lichaam zorgen. Technicum uitzendbureau heeft in samenwerking met Technischwerken.nl de volgende tekst geschreven over veilig werken onder hoge temperaturen.
Wanneer is het te warm om te werken?
Dat is een vraag die bij Technicum regelmatig naar voren komt in de zomerperiode. Er is echter geen duidelijk antwoord op te geven want er is geen wettelijke grenswaarde die bepaald dat er vanaf een bepaalde temperatuur niet meer gewerkt hoeft te worden. Op de website van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wordt aangegeven dat werkgevers na horen te denken over maatregelen wanneer de temperatuur hoger is dan:
- 25 graden: voor werknemers die zwaar fysiek werk doen;
- 26 graden: voor werknemers die fysiek werk doen;
- 28 graden: voor werknemers die licht fysiek werk of kantoorwerk doen.
Vanuit de Arbowetgeving wordt ook benadrukt dat niet alleen de omgevingstemperatuur bepalend is voor de temperatuurbeleving van werkzaamheden. Andere factoren die invloed hebben op de temperatuurbeleving zijn de relatieve luchtvochtigheid. Ook de luchtsnelheid of luchtstroming heeft invloed op de temperatuurbeleving. Het dragen van werkkleding en persoonlijke beschermingsmiddelen heeft ook een invloed. Het lichaam moet de warmte ook kwijt kunnen. Als het lichaam te veel bedekt is kan het de warmte niet kwijt.
Ook het verdampte zweet kan niet wegkomen waardoor men oververhit kan raken. Iemand die veel beweegt en zware lichamelijke arbeid verricht zal eerder problemen krijgen met de hitte dan iemand die nauwelijks beweegt en een kantoorfunctie heeft. Toch heeft ook het werk op kantoor bepaalde risico’s. direct invallend zonlicht kan de temperatuur in een ruimte behoorlijk laten stijgen. Er ontstaat veel warmteontwikkeling en bovendien kan zonlicht op glas verblindend werken en zorgen voor een gestoorde waarneming op beeldschermen.
Risico’s van het werken in de hitte
Het werken bij hoge temperaturen, vooral in de zon, brengt extra risico’s met zich mee. Werken in de zon kan de warmtebalans verstoren. Dit doet zich meestal voor bij werknemers die in de buitenlucht werken (zoals bouwvakkers, wegwerkers en hoveniers). De UV straling kan de huid verbranden dit is pijnlijk maar kan ook op termijn leiden tot huidkanker wat zeer ernstig is. Bovendien kan werken in de zon zonder hoofdbescherming leiden tot een zonnesteek.
Spieren die veel bewegen kunnen bij hoge temperaturen sneller oververhit raken. Daardoor neemt de kracht van de spieren af en neemt ook de effectiviteit af. Werknemers krijgen dan meer moeite met het verplaatsen van bepaalde gewichten terwijl ze daar onder normale temperaturen onder de 25 graden minder last mee hebben. Daarnaast zal ook de concentratie ook iets afnemen. Dit concentratieverlies treed al op als iemand langer dan een uur in de hitte werkt. Bovendien kan dit er voor zorgen dat er een grotere kans ontstaat op ongevallen.
Warmteziektes
Een te hoge omgevingstemperatuur is niet goed voor mensen als ze langdurig aan deze temperatuur worden blootgesteld. Werken onder hoge temperaturen kan zorgen voor ernstige ziekteverschijnselen. Men heeft het daarbij ook wel over warmteziektes. De volgende warmteziektes kunnen optreden:
- Warmte-uitslag: doordat de huid langdurig vochtig is door zweet raken de zweetklieren verstopt. Dat zorgt er voor dat de huid minder goed haar warmte kwijt kan. Zweten wordt lastiger en er ontstaan blaasjes die een jeukend en brandend gevoel geven.
- Hittekrampen: dit is een probleem dat vooral ontstaat in de spieren en gewrichten. Bij langdurige hitte ontstaan krampen in met name de benen en buikspieren. Deze krampen ontstaan niet alleen door de hitte maar vermoedelijk ook door een gebrek aan zout.
- Hitte-uitputting: bij zware inspanning en hoge temperaturen raakt het lichaam uitgeput. Het lichaam heeft onder hoge temperaturen moeite om de bloedvoorziening naar de spieren, hersenen en huid op peil te houden. Als men stopt met werken en de inspanning dus stopt kan men ook onwel worden. Dit komt omdat de bloeddruk dan ineens te snel naar beneden gaat. Mensen die last hebben van hitte-uitputting wordt bleek in het gezicht en krijgen vaak last van hoofdpijn, duizeligheid en lopen minder stabiel (worden wankel). Kenmerken zijn onder andere bleekheid, duizeligheid, hoofdpijn en een onstabiele loop.
- Hitteberoerte: als een hitte-uitputting ernstiger wordt spreekt men van een hitteberoerte. Dan krijgt men echt last van koortsklachten en kan de lichaamstemperatuur boven de 41˚C komen. Dit zorgt er voor dat het zenuwstelsel wordt aangetast. De kenmerken van hitte-uitputting zijn merkbaar maar er komen nog meer symptomen bij. Zo kunnen mensen met een hitteberoerte ook last krijgen van een rode of hete droge huid, krampen en stuiptrekkingen. Daarnaast treed er vaak ook een gedragsverandering op. Men toont vaak ook afwijkend gedrag. Zo kan men verward, chagrijnig, prikkelbaar of agressief worden. Ook kan men last krijgen geheugenverlies. Tot slot kan men bewusteloos raken of zelfs sterven.
Risicogroepen
Het effect van warmte op het lichaam van een mens verschilt. Er zijn bepaalde risicogroepen die extra gevoelig zijn voor hitte. Vrouwen hebben over het algemeen meer last van de warmte dan mannen. Voor werknemers die vallen in de volgende categorieën is werken bij hoge temperaturen extra gevaarlijk:
- Zwangere werknemers
- Werknemers met een slechte conditie
- Werknemers met een extreem laag gewicht (minder dan 50 kg)
- Werknemers met een hoog vetgehalte
- Werknemers met hart- en vaatziekten
- Werknemers die geneesmiddelen gebruiken
Mensen die tot bovenstaande categorieën behoren moeten extra voorzichtig zijn. Als ze last krijgen van bepaalde symptomen die hiervoor zijn genoemd is het verstandig om even een stapje terug te doen en verkoeling op te zoeken. Uit voorzorg kunnen ze advies inwinnen bij een huisarts of bedrijfsarts over werken onder hoge temperaturen.
Maatregelen bij het werken in de hitte
Hitte vormt een extra risico op het werk. Het is belangrijk dat werkgevers zorgen voor het welzijn van werknemers en het werken bij hoge temperaturen zoveel mogelijk proberen te voorkomen. Als voorkomen van werken onder hitte echt niet mogelijk is moet de werkgever de risico’s beperken door:
- Een goede ventilatie en luchtstroom realiseren;
- De duur van werkzaamheden in de warmte verkorten door bijvoorbeeld meer pauzes in te voeren;
- Ook kan men juist eerder starten met werken in de koele ochtenduren zodat de werknemers ook eerder hun werkzaamheden kunnen stoppen. Hierbij kun je denken aan een zogenaamd tropenrooster.
- Werkzaamheden moeten zoveel mogelijk worden uitgevoerd in de schaduw of op andere koele plaatsen. Het is belangrijk dat de werkgever de werknemer regelmatig laat wisselen met werk op een koelere plek;
Wat kunnen werknemers zelf doen om de risico’s beperken:
- Draag indien mogelijk zoveel mogelijk luchtige kleding.
- Drink veel water;
- Probeer zoveel mogelijk in de schaduw te werken:
- Bedek je hoofd met een pet die voldoende schaduw werpt op je gezicht;
- Smeer je in met zonnebrandcrème met een goede beschermingsfactor:
- Zorg dat je genoeg rust krijgt en houdt pauzes in de schaduw indien mogelijk;
- Zorg dat het zoutgehalte in het lichaam op peil blijft. Doordat je zweet verliest je lichaam (te) veel zout.
Blijf veilig werken
Werken onder hoge temperaturen is voor veel werknemers onprettig. Vooral wanneer men warme werkkleding draagt is de verleiding misschien groot om die warme lasoverall of die bedompte bouwhelm niet te gebruiken bij deze hitte. Dat is echter niet verstandig. Deze beschermingsmiddelen zijn noodzakelijk voor je eigen veiligheid en gezondheid. Door de hogere temperaturen verliest men vaak de concentratie waardoor de kans op ongevallen groter wordt. Om die reden is het belangrijk om in ieder geval de veiligheidsvoorzieningen en persoonlijke beschermingsmiddelen te benutten. Als je veel last hebt van hitte moet je overleggen met de leidinggevende. Met hem of haar kun je afspraken maken of het mogelijk is dat je:
- Je tijdelijk ander werk kunt doen waarbij je deze PBM’s niet hoeft te dragen;
- Je tijdelijk kunt werken in koelere omgeving;
- Je extra pauzes mag nemen waarbij je in een koelere omgeving wat kunt afkoelen.