Brutalisme is een stroming binnen de architectuur die gekenmerkt wordt door vierkante vormen en grijze betonnen muren en blokken. De term brutalisme is afkomstig van het Franse béton brut, dat in het Nederlands vertaald kan worden met “ruw beton”. Dat is niet verwonderlijk want binnen deze stroming worden betonnen bouwblokken maar ook grote bakstenen en staalconstructies toegepast op een opvallende manier. Het brutalisme is als stroming voortgekomen uit het modernisme. Vooral in de jaren 50 tot en met de jaren 70 werden veel gebouwen butalistisch vormgegeven. Een aantal architecten zijn de inspiratiebron geweest voor het brutalisme. Dat zijn de Zwitserse architect Le Corbusier en door Ludwig Mies van der Rohe. Een voorbeeld van een bouwwerk van Le Corbusier dat voldoet aan het brutalisme is het Unité d’Habitation gebouw dat door hem is ontworpen.
Brutalisme in de architectuur
Het brutalisme is in feite een strakke kubusachtige manier van bouwen en vormgeven. Gebouwen die onder deze bouwstijl vallen hebben hele geometrische vormen die zichzelf herhalen. Er zijn bijna geen schuine lijnen in te vinden en de textuur van de houten bekisting die gebruikt wordt voor het beton is vaak nog zichtbaar. Ook de ramen zijn allemaal vierkanten en rechthoeken en passen in lijn met de vormgeving van het gebouw. Een gebouw dat is ontworpen in de stijl van het brutalisme is van grote invloed op de omgeving. Dat is mede ook het grote probleem dat sommige mensen hebben met gebouwen die onder deze vorm van architectuur vallen. Men noemt gebouwen die brutalistisch zijn ‘blokkendozen’, ‘betonblokken’ of ‘kubussen’. Ten opzichte van deze strakke bouwstijl vallen de gebouwen in de omgeving vaak uit de toon of andersom.
Brutalisme in Nederland
Een bekend voorbeeld van het brutalisme in Nederland is het gebouw van het Ministerie van Financiën in Den Haag aan het Korte Voorhout. Dit gebouw is ontworpen door Jo Vegter en Mart Bolten en gebouwd in 1975. Vanaf die tijd is het ingrijpend gerenoveerd. Ook de Aula van de TU Delft aan de Mekelweg in Delft valt onder het brutalisme. Deze is ontworpen door Van den Broek en Bakema en gebouwd tussen 1958 en 1966.
Brutalisme in de kunst
Brutalisme is ook een kunststroming die in het Engels wordt aangeduid met brutalist art. Net als in de architectuur is brutalistische kunst ook meestal grijs en voorzien van veel vierkanten of andere rechte vormen. Meestal zijn veel symmetrische vormen aanwezig en vaak is de opzet vrij imposant. Over het algemeen kenmerkt brutalist art zich in afbeeldingen, beelden, vormen en schilderijen met daarop gebouwen of betonnen vormen. Mensen, dieren of bomen worden in het brutalisme niet of nauwelijks afgebeeld of vormgegeven. Als een kunstenaar dat wel doet heeft hij of zij er meestal voor gekozen om deze levensvormen ook in rechthoeken vorm te geven of als contrast weer te geven ten opzichte van de industriële verstedelijking die uitgebeeld wordt door het brutalisme.