Een openhaard is een verwarmingsbron waarin hout wordt verbrand om de lucht van een bepaalde ruimte te verwarmen. Een groot deel van de verwarmde lucht verdwijnt echter via de schoorsteen naar buiten. Naast de rook wordt echter ook vocht via het rookkanaal naar buiten getransporteerd. Een open haard kan er daarom voor zorgen dat de lucht in de ruimte droger wordt. Een houtkachel en een openhaard bevatten een vuur. Voor een optimaal vuur is uiteraard zuurstof nodig en dat wordt uit de omringende lucht gehaald. Zuurstof zorgt er voor dat het vuur in de openhaard gelijkmatig gaat branden. Als men echter langdurig de openhaard aan heeft of als men een openhaard in een vrij kleine ruimte laat branden dan zal de luchtvochtigheid gaan dalen. Dat is niet altijd gunstig voor de aanwezigen in de ruimte.
Optimale luchtvochtigheid in de woonkamer
De lucht in de woonkamer zou tussen de 40 en 50 procent luchtvochtigheid moeten bevatten. Wanneer er sprake is van meer luchtvochtigheid kunnen mensen deze lucht als benauwend ervaren. Denk hierbij aan het effect dat damp heeft op de ademhaling. Als er echter sprake is van minder vocht dan de aanbevolen 40 procent dan kan de huid droger aanvoelen en kan eveneens een effect optreden op de ademhaling. Bij te droge lucht zullen de slijmvliezen droger worden. Door de droge lucht wordt dus ook de neus droger waardoor ademhalingsproblemen kunnen ontstaan wat zich kan uiten in hoesten.
Goede ventilatie
Het is belangrijk om te droge lucht te voorkomen. Een goede ventilatie is daarom van groot belang. Er moet voortdurend verse lucht worden aangevoerd in de woonkamer en andere ruimtes waar de bewoners regelmatig aanwezig zijn. Raamroosters zijn hiervoor zeer geschikt. Daarnaast is het verstandig om af en toe een raam open te zetten. Tegenwoordig hebben ook steeds meer woningen mechanische ventilatie. Deze vorm van ventilatie wordt elektrisch geregeld en zorgt er voor dat de woning voortdurend wordt voorzien van verse lucht terwijl oude lucht wordt afgezogen door het ventilatiesysteem.
Aanzuigende werking van openhaard
Een openhaard zorgt echter ook voor ventilatie. Tenminste als je de roosters in een woning open zet. Een gemiddelde open haard heeft 250 kubieke meter lucht per uur nodig. Van deze hoeveelheid wordt ongeveer 50 kubieke meter gebruikt voor de verbranding in de open haard. De overige 200 kubieke meter wordt gebruikt als “ballastlucht” waarmee de rookgassen door de schoorsteen mee naar buiten worden getransporteerd. De lucht die voor de open haard wordt gebruikt komt uit de ruimte waarin de openhaard is geplaatst. Er ontstaat een kleine onderdruk tijdens het branden van de open haard. Door deze onderdruk wordt voortdurend lucht aangezogen en wordt er dus ook lucht van buiten aangetrokken. Deze lucht komt binnen via raamroosters of ventilatieroosters. Ook komt de verse lucht binnen via kieren en speten tussen deuren en ramen. De luchtvochtigheid in de ruimte kan dus wel dalen door het gebruik van de openhaard maar kan eventueel ook weer toe nemen als er relatief vochtige lucht de woning wordt ingetrokken tijdens het verbrandingsproces.