Wat is blauwing of blauwen van vuurwapens?

Blauwen is een behandelingsmethode die wordt gebruikt om metalen delen van vuurwapens te behandelen tegen corrosievorming. Er zijn verschillende methoden die worden gebruikt om zogenaamde blauwing op vuurwapens aan te brengen. Voordat men echter blauwing aanbrengt dient het metalen deel van het vuurwapen volledig vetvrij te zijn. Grofweg zijn er twee methoden waarmee men blauwing op vuurwapens aan kan brengen namelijk verhitten in een vuur of het bewerken met verschillende soorten stoffen. Dit noemt men ook wel warm blauwen en koud blauwen. Hieronder kan kun je meer lezen over blauwing en de processen die daarvoor worden aangewend.

Blauwing is voor vuurwapens

Zoals je hebt gelezen aan het begin van de inleiding wordt blauwing aangebracht om de vorming van corrosie tegen te gaan. Toch wordt dit proces vrijwel alleen voor vuurwapens gebruikt en niet voor andere producten en werktuigen die voor een groot deel uit metaal bestaan. Voor staalconstructies, machineframes, werktuigen en andere producten uit de metaaltechniek gebruikt men andere systemen en methodes om het metaal te beschermen tegen roest. Denk hierbij aan poedercoating, verzinken, lakken en beitsen. Het proces dat gebruikt wordt om blauwing aan te brengen is daardoor in de metaaltechniek niet of nauwelijks bekend. Daarom is het interessant om hier meer over te lezen en te leren. Hieronder is aangeven wat het verschil is tussen warm blauwen en koud blauwen.

Warm blauwen: blauwing doormiddel van verhitting
De alleroudste methode is het verwarmen van de metalen delen in een vuur totdat het staal lichtblauw van kleur werd. Voor de sierwaarde en een egale kleur van alle onderdelen bracht men vaak gelijktijdig alle metalen onderdelen van een vuurwapen in hetzelfde vuur. Dit vuur was echter niet zo heet dat het metaal zou smelten. Er werd vroeger gebruik gemaakt van een houtskoolvuur dat ongeveer een temperatuur had van 300 graden Celsius. Daarin werden de metalen delen geplaatst en systematisch rondgedraaid zodat de blauwing op de metalen delen gelijkmatig kon ontstaan. Men maakte met name voor vizierkleppen en korrels ook wel gebruik van een bakje dat in het houtskoolvuur werd aangebracht. Voordat men deze onderdelen echter in het bakje deed werden ze ingesmeerd met as van hout en olie. Tijdens de verhitting op het houtskoolvuur werd het olie zwart en de houtas weer wit. Na afkoeling van de onderdelen werden deze een beetje gepolijst zodat ze glad en schoon werden. Daarvoor maakte men gebruik van fijne zandkorrels.

Koud blauwen: blauwing aanbrengen doormiddel van stoffen
Er zijn verschillende stoffen die werden en worden gebruikt om blauwing te realiseren. Dit wordt ook wel het koud blauwen genoemd. Het koud blauwen houdt in dat er geen gebruik wordt gemaakt van een vuur. In plaats daarvan gebruikt men een mengsel van bijvoorbeeld:
A: 1/2 lood salpeterzuur
B: 1/2 lood salpeterzure ether
C: 3-loden wijngeest
D: 1/2 loden kopervitrial (in 100 loden water opgelost)
C: 3-loden Stahl´s alcalisch ijzertinctuur (verkregen door staalvijlsel op te lossen in koningswater)

Dit mengsel werd bijvoorbeeld toegepast rond 1850 voor het aanbrengen van blauwing op de lopen van Nederlandse vuurwapens die door het leger werden gebruikt. Voor het aanbrengen van het mengsel moest het metaal goed ontvet worden. Daarvoor gebruikte men kalk of krijt. Er zijn verschillende mengsels die men kan toepassen om blauwing aan te brengen. Naast het hierboven genoemde mengsel is een mengsel van kopersulfaat ,selenigzuur en salpeterzuur ook mogelijk. Deze stoffen zijn echter wel schadelijk voor de gezondheid. Daarom moet het aanbrengen van blauwing bij voorkeur door een specialist worden uitgevoerd.

Aanbrengen van blauwing
Er zijn tegenwoordig wel bepaalde flesjes waarin het mengsel al is samengevoegd, dat vereenvoudigt het blauwingsproces. Toch verdient het de aanbeveling om het aanbrengen van blauwing door een ervaren persoon te laten doen. Niet alleen de gezondheid van de persoon kan worden geschaad als men het blauwen onzorgvuldig uitvoert ook de kwaliteit van de blauwing kan slechter zijn wanneer men dit zelf probeert aan te brengen. Daardoor kan de uitstraling en de corrosievastheid van het vuurwapen worden verminderd en dat moet worden voorkomen.

Waarom blauwing aanbrengen?
Blauwing zorgt er voor dat vuurwapens minder gevoelig zijn voor roest. Bovendien zorgt blauwing er voor dat vuurwapens er fraaier uit zien. Met name klassieke vuurwapens zijn door de combinatie van blauwing en patina zeer fraai om te zien. Deze wapens zijn vaak nog van damast of damaststaal gemaakt. Door het aanbrengen van blauwing komen de ringen en vormen van het damaststaal fraai in het metaal naar voren.
Naast deze aspecten zorgt het aanbrengen van blauwing er ook voor dat het zonlicht niet op het vuurwapen weerkaatst. Dat is belangrijk op het slagveld omdat de positie van de schutter dan niet wordt verraden maar ook de sportschutter en jager kan last hebben van de schittering van het zonlicht.