Kanter zetter

Kanter en zetter is een functiebenaming voor plaatwerkers die gebruik maken van een kantbank en/ of een zetbank. Doormiddel van deze vaak grote machines worden platen in de gewenste vorm gevouwen. Dit vouwen kan zowel gedaan worden op conventionele kantbanken en zetbankbanken als op computergestuurde machines. De conventionele kantbanken en zetbanken worden doormiddel van hendels bediend waarmee de plaat handmatig in de gewenste vorm wordt gebogen. Daarbij wordt gebruik gemaakt van een mechanisme die een deel van het gewicht van de plaat draagt. De computergestuurde variant van het kanten en zetten wordt gedaan op een zogenaamde CNC kantbank of CNC zetbank. Deze machines moeten geprogrammeerd worden door de kanter of zetter zelf of door een gespecialiseerde programmeur.

Kantbank/ zetbank
Een kanter/ zetter werkt over het algemeen met plaatmateriaal dat gemaakt is van staal (koolstofstaal) of roestvaststaal (rvs). Daarnaast kunnen platen van verschillende soorten legeringen worden gevouwen op de zetbank en kantbank. De bank bevat aan de bovenkant een soort mes dat op de plaat wordt gedrukt. Dit gebeurd doormiddel van een neerwaartse druk die door de machine wordt gerealiseerd. Het mes drukt de plaat in een soort mal die verschillende vormen kan hebben. Zo kun je een scherpe hoek maken of een ronde hoek in verschillende graden.

Zetvolgorde
Het bepalen van de zetvolgorde is van groot belang bij het kanten en zetten. Sommige complexe vormen die gemaakt moeten worden in het plaatmateriaal vereisen een bepaalde volgorde van werken. Als je die volgorde niet aanhoud kun je niet altijd bij bepaalde hoeken komen die gemaakt moeten worden. Daarom moet een plaatwerker die gaat kanten en zetten goed tekeningen kunnen lezen en op basis daarvan bepalen welke volgorde hij of zij gaat hanteren. Bovendien zorgt het kanten en zetten er voor dat er een deel van de plaat wordt opgenomen.

Kettingmaten

De hoek in het plaatwerk zorgt er voor dat een deel van het plaatmateriaal wordt verbogen. Dit heeft gevolgen voor kettingmaten. Als er meer zettingen achter elkaar moeten worden gemaakt dan zal na elke zetting het materiaal aan de binnenhoek korter worden en aan de buitenzijde juist langer worden omdat het materiaal aan de buitenkant wordt opgerekt en aan de binnenkant in elkaar wordt gedrukt. Een ervaren kanter zetter houdt rekening met deze vervorming tijdens het uitslaan van de maten van de tekening op de plaat. Daarbij komt ook wiskundig inzicht en rekenvaardigheid aan de orde.

Veiligheid
Het is belangrijk dat de kanter/ zetter bij de werkzaamheden de veiligheidsregels in acht neemt. Meestal is er een dodemansknop of een laserbeveiliging die in werking treed wanneer iemand een knop loslaat of met een lichaamsdeel of materiaal over de laser beweegt. Deze beveiligingen moeten gehanteerd worden en niet worden verwijderd.