Werktijden en arbeidsduur voor werknemers en stagiairs volgens Arbeidstijdenwet

In Nederland kan iemand op verschillende manieren bij een bedrijf werkzaamheden uitvoeren. Er bestaat een mogelijkheid dat iemand als werknemer in dienst gaat bijvoorbeeld als uitzendkracht, tijdelijke kracht of op basis van een contract voor onbepaalde tijd. Ook stages zijn mogelijk. Stage en BBL is in feite een leer-werkplek voor een leerling of aankomend vakkracht. Als iemand aan de slag gaat als werknemer of een stage gaat volgen is daaraan wet- en regelgeving verbonden. Tjerk van der Meij heeft deze wet- en regelgeving onderzocht tijdens zijn opleiding Human Resource Management waarvan hij de stage heeft gevolgd bij Technicum uitzendbureau. Deze informatie heeft hij verwerkt in deze tekst.

Kaders
De wet- en regelgeving omtrent de arbeidstijden en arbeidsduur is een belangrijk aspect van de functie. Deze vormen de kaders waarbinnen iemand zijn of haar werkzaamheden uitvoert en waaraan een werkgever zich moet houden. De wet- en regelgeving omtrent de arbeidstijden en arbeidsduur is voor stagiairs hetzelfde als reguliere arbeidskrachten. Voor jongeren tot 18 jaar geldt dat ze geen arbeid mogen verrichten tussen de uren van 23:00 tot 06:00, nachtdienst is dus uitgesloten. De verantwoordelijkheid van het naleven op de wet- en regelgeving ligt bij de werkgever. Wanneer werknemers vermoeden dat de Arbeidstijdenwet (ATW) niet nageleefd wordt, kunnen ze naar de ondernemersraad (OR) stappen en hier melding van maken. (Unique, 2014). Binnen de Arbeidstijdenwet (ATW) zijn regels opgesteld over de werktijden en rusttijden waar een werknemer recht op heeft en een werkgever zich aan dient te houden bij het vaststellen van de arbeidsduur voor de werknemers. De regels staan in de wet genoteerd op basis van leeftijdstroepen. Zo deelt de ATW de werknemers in 3 groepen namelijk:

  • Werknemers boven de 18 jaar
  • Werknemers van 16 t/m 17 jaar
  • Werknemers onder de 16 jaar

Per leeftijdscategorie is de ATW hieronder toegelicht.

Regels voor werknemers boven de 18 jaar:

  • Werknemers in deze leeftijdsgroep mogen maximaal 12 uren per dag werken
  • Maximaal gemiddeld over 4 weken 55 uren per week werken, met een maximum van 60 uur
  • Maximaal gemiddeld over 16 weken 48 uur met bovenstaande maxima
  • Na het verrichten van arbeid minimaal 11 uren rust, mogelijkheid om eenmaal per week 8 uur te handteren
  • 36 uren rust naar het voltooien van 36-urige werk week
  • Langer werken dan 36 uren is toegestaan, mits er 72 uren rust volgt
  • Vanaf 5,5 gewerkte uren per dag heeft een werknemer recht op 30 of 2 x 15 minuten pauze
  • Bij diensten langer dan 10 uren, maakt een werknemer aanspraak op 45 minuten pauze
  • Werken op zondag is nooit verplicht, tenzij dit door werknemer en werkgever is overeengekomen, of als de bedrijfsomstandigheden dit vereisen
  • Minimaal 13 x vrij op zondag
  • Niet meer dan 10 uren werken in een nachtdienst
  • Na het werken van een nachtdienst (na 2:00), volgt er een rust van minimaal 14 uren
  • Een werknemer mag 12 uren werken in een nachtdienst, met een maximum van 5 x per 2 weken
  • Na 3 nachtdiensten volgt er een rusttijd van 46 uur
  • Per 16 weken maximaal 36 ’s nachts werken
  • Maximaal 7 aaneensluitende nachtdiensten

Een werkgever kan van deze regels afwijken wanneer dit in de cao staat. (Ministerie SZW, 2011)

Regels voor werkenden onder de 18
Voor het werken onder de 18 jaar heeft de algemene bond uitzendonderneming (ABU) in 2017 een brochure opgesteld over de wet- en regelgeving. De ABU vermeldt expliciet dat de regelgeving niet van toepassing is op stagiairs. De wet- en regelgeving omtrent het werken onder de 18 is alleen op toepassing op werknemers met een arbeidsovereenkomst, dit zijn vaak vakantiekrachten of jongeren met een bijbaan. (ABU, 2017)