Wat is een manipulator en waar worden manipulators gebruikt?

Manipulators zijn instrumenten waarmee het werk van mensen wordt vereenvoudigd of versneld. Het woord manipulator is voor een deel afkomstig uit het Latijn. Het Latijnse woord voor hand is “manus”. Een manipulator kan ook wel worden gezien als een vervanging of versterking van een menselijke hand. Deze instrumenten worden in de werktuigbouwkunde op verschillende manieren toegepast. Bijvoorbeeld het lassen met behulp van een manipulator. De manipulator kan bij lassen bijvoorbeeld een buis langzaam rond laten draaien zodat een (TIG) lasser beide handen kan gebruiken bij het lasproces, de ene hand voor de toorts en de andere hand voor het aanbrengen van las-toevoegmateriaal in het smeltbad. Manipulators kunnen echter op zeer veel verschillende manieren worden toegepast. Niet alleen in de werktuigbouwkunde worden manipulators gebruikt, ook in ziekenhuizen, de ruimtevaart en bij diepzeeduiken worden manipulators gebruikt om de werkzaamheden van de menselijke hand te vervangen.

Wat is het doel van manipulators?
Het doel van manipulators is het werk van mensen veiliger, sneller, effectiever of kwalitatief beter uit te voeren.  Een manipulator voert een gedoseerde kracht of beweging uit in een bepaalde richting en plaats. Zo kunnen manipulators door de directe besturing van mensen voorwerpen oppakken en verplaatsen. Ook het aandraaien van onderdelen van bijvoorbeeld voertuigen of machines kan doormiddel van een manipulator worden gedaan. Een manipulator moet echter niet worden verward met een robot. Er zijn verschillen tussen manipulators en robots. Hierover gaat de volgende alinea.

Wat zijn de verschillen tussen manipulators en robots?
Een manipulator is in feite geen robot. Een manipulator wordt namelijk door de menselijke bediener aangestuurd en vormt samen met deze mens één werkend geheel. Een robot is wel een autonoom geheel die alleen door de mens van te voren wordt gebouwd en geprogrammeerd. Bij een manipulator kan de mens de bewerkingen tijdens het proces voortdurend bijsturen zodat de manipulator de gewenste werkzaamheden uitvoert. Dit gebeurd in real-time in tegenstelling tot een robot. Robots werken daarom vaak in een duidelijk afgebakende gestructureerde omgeving. Dit is logisch want robots moeten doormiddel van sensoren hun positie bepalen. Wanneer de omgeving voortdurend verandert kan een robot van te voren niet goed geprogrammeerd worden.

Waar worden manipulators gebruikt?
Manipulators worden niet alleen tijdens bepaalde lasprocessen gebruikt. Ze worden ook gebruikt in een omgeving waar mensenhanden ernstig zouden beschadigen zoals in een radioactieve ruimte. Ook voor werkzaamheden in de ruimte of in de diepzee worden manipulators gebruikt om de menselijke hand te vervangen zodat de menselijke hand niet kan beschadigen. Voor mensen die gehandicapt zijn is een manipulator vaak een goede oplossing om bepaalde werkzaamheden en taken weer uit te kunnen voeren. Een manipulator kan door een gehandicapte vaak met geringe bewegingen worden bestuurd om zwaardere werkzaamheden te kunnen uitvoeren. Een manipulator hoeft vaak niet voorgeprogrammeerd te worden om effectief te worden gebruikt.