Sonderen is een werkwoord dat uit de grondmechanica komt. Doormiddel van sonderen bepaald men het draagvermogen van de bodem of grond. De sondering word uitgevoerd door een staaf met kegelvormige punt met een tophoek van 60 in de bodem te drukken. Deze kegelvormige staaf wordt ook wel de sondeerconus genoemd en meet de mechanische weerstand van de grond tijdens de sondering.
Waarom wordt sondering toegepast?
Voordat men gaat bouwen wil men de eigenschappen van de bodem weten. Hierbij onderzoekt men de grond. Als de grond bijvoorbeeld nauwelijks verdicht is en bijna geen draagkracht heeft zal men de grond moeten verbeteren en bouwrijp moeten maken. Een nauwelijks draagkrachtige grond kan daarnaast hogere eisen stellen aan de funderingen die moeten worden aangelegd voor de bouwwerken die op de grond moeten worden geplaatst. Naast het meten van het draagvermogen van de grond wordt bij de meeste sonderingen ook de kleef gemeten. De resultaten van sonderingen worden onder andere gebruikt voor het maken van een funderingsadvies. Verder worden sonderingen ook uitgevoerd voor milieukundig bodemonderzoek.
Verschillende conussen voor sondering
De conussen die gebruikt worden voor sonderingen zijn verschillend. Zo zijn er door de jaren heen diverse conussen ontwikkelt waarmee bijvoorbeeld de geleidbaarheid en temperatuur gemeten kunnen worden. Verder zijn er conussen die het grondwater kunnen meten. Voor milieukundig bodemonderzoek worden ook wel conussen gebruikt die verontreinigingen van de bodem kunnen meten. Door een combinatie van de metingen kan men een goed beeld schetsen van de bodemopbouw en de eventuele bodemverontreiniging. Dit is van belang voordat men aan de slag gaan met de daadwerkelijke bouw van funderingen en dergelijke.
Verder bestaan er zogenoemde piëzoconussen. Hiermee kan men de waterspanning rondom de conus meten. Door het meten van deze waterspanning kan men grondlagen die slecht water doorlaten detecteren.
Hoe worden sonderingen uitgevoerd?
Voor het uitvoeren van sonderingen wordt gebruik gemaakt van een sondeerwagen. Een sondeerwagen is een zwaar voertuig meestal een 6×6 vrachtwagen of een voertuig op rupsbanden. In een sondeerwagen is een wagen met een hydraulische pers deze pers wordt gebruikt om de sondeerstaven in de grond te drukken. Hierbij levert het gewicht van de sondeerwagen de reactiekracht. De oliedruk van de hydraulische pers is een maat voor de conusweerstand. Tegenwoordig zijn er ook moderne elektronische uitvoeringen die ter plekke de kleef en de conusweerstand kunnen bepalen in de grond. De sondeerconus wordt met een constante snelheid van 2 centimeter per seconde de grond in gedrukt. Door grondlagen zoals veen of klei gaat een conus over het algemeen zonder veel moeite naar beneden. Door zand heeft een conus meer kracht nodig. Daarom heeft (verdicht) zand een hoge re conusweerstand dan veen of klei.
De resultaten van sondering worden genoteerd in een zogenoemde sondeerstaat. In de sondeerstaat staat de conusweerstand, de kleef en de waterspanning. Ook het wrijvingsgetal kan hierop genoteerd worden. De gegevens zijn uitgezet tegen de diepte.