De kunstenaar en uitvinder Leonardo da Vinci heeft met zijn schilderijen en schetsen de wereld meerdere malen versteld doen staan. Met zijn experimenten en notities maakte hij duidelijk dat hij zijn tijd ver vooruit was. In juli 2016 is bekend gemaakt dat Leonardo da Vinci zich ook geruime tijd bezig heeft gehouden met wrijvingskunde, oftewel tribologie. Deze conclusie wordt getrokken door professor Ian Hutchings. Hij heeft de notities van da Vinci van een schetsboekje uit 1493 opnieuw bestudeerd en is tot de ontdekking gekomen dat gekomen dat da Vinci minimaal 20 jaar heeft geëxperimenteerd met wrijvingskunde.
Een kunsthistoricus wist eerder de aantekeningen van Leonardo da Vinci in het kleine schetsboekje van 9 bij 6 centimeter niet op waarde te schatten en deed ze als “irrelevante notities en diagrammen in rood krijt”. Het blijkt volgens professor Ian Hutchings dat er daadwerkelijk een schets is weergegeven van een natuurkundig experiment. Deze schets kreeg eerder geen aandacht omdat er een vrouwentronie was getekend in het boekje waarnaar de aandacht van de meeste kunsthistorici uitging. Het schetsboekje behoort tot de collectie van het Victoria and Albert Museum in Londen.
Tribologie in de ogen van da Vinci
Leonardo da Vinci probeerde de wrijvingsleer of tribologie te illustreren. Daarvoor maakte hij een tekening die voorzien is van een rij blokken. Deze blokken worden door een gewicht getrokken en daardoor verplaatst. Daarbij treed een bepaalde mate van wrijving op. Het onderzoek naar wrijving was voor Leonardo da Vinci belangrijk in verband met verschillende beroemde uitvindingen zoals helikopters en tanks.
Omdat bij verplaatsing wrijving optreed in verschillende vormen moeten deze wrijvingskrachten worden overwonnen door andere krachten om het voertuig in de gewenste richting te verplaatsen. Volgens Ian Hutchings lijkt de opstelling die Leonardo da Vinci heeft getekend sprekend op een experiment dat tegenwoordig wordt gebruikt om wrijvingskunde inzichtelijk te maken. Volgens de professor heeft de beroemde uitvinder da Vinci daadwerkelijk geëxperimenteerd met tribologie. Hij verklaard dat het begrip van Leonardo da Vinci met betrekking tot wrijvingsleer veel genuanceerder is geweest dan velen dachten. Leonardo publiceerde zijn bevindingen echter niet. Daardoor duurde het nog geruime tijd voordat de wetenschap daadwerkelijk wetten opstelde over wrijvingsleer. Veel later bestudeerde de Fransman Guillaume Amontons (Parijs, 31 augustus 1663 – Parijs, 11 oktober 1705) ook de tribologie. Daarvan zijn wel duidelijke gegevens bekend gemaakt in die tijd. Daarom wordt Guillaume Amontons gezien als de vader van de tribologie.
Reactie van Technisch Werken
Leonardo da Vinci is een bijzonder mens geweest met een enorme creatieve geest. Hij heeft machines bedacht die revolutionair waren in die tijd. Uiteraard moet je bij de ontwikkeling van machines ook rekening houden met natuurkunde en de processen die daarin worden bestudeerd. In de tijd van Leonardo da Vinci was echter zeer weinig over deze processen beschreven. De uitvinder moest daarom veel processen zelf uitvinden. Dat zorgde er voor dat hij voor zijn uitvindingen als het ware nog meer uitvindingen moest doen. Het uitvinden vormde een soort kettingreactie.