Voor het recyclen en hergebruiken van producten en grondstoffen zijn niet alleen coöperatieve bedrijven nodig. De consumenten spelen ook een belangrijke rol in een circulaire economie. Consumenten zijn in feite de eindegebruikers van een product. De consument bepaald daardoor mede hoe het product wordt gebruikt en vooral hoe lang het wordt gebruikt. Ook bepaald de consument wat er met het product wordt gedaan indien de consument het niet meer wil gebruiken of wanneer het product niet meer gebruikt kan worden.
Streven naar een circulaire economie
De tijd dat de meeste consumenten hun eigen producten gaan herstellen wanneer deze kapot zijn behoort zo goed als tot het verleden. Veel consumenten kiezen er voor om een nieuw product aan te schaffen wanneer hun product kapot is gegaan. Op die manier wordt de economie aangejaagd om steeds weer nieuwe producten te ontwikkelen en produceren. De kapotte en gedateerde producten worden dikwijls gewoon weggegooid door consumenten. Als men de circulaire economie nastreeft ontstaat er een spanningsveld tussen duurzaamheid en productie.
Spanningsveld tussen duurzaamheid en productie
Bedrijven willen graag zoveel mogelijk produceren. Hoe meer er verkocht wordt hoe meer er wordt geproduceerd. Producten en apparaten krijgen daardoor vaak een ‘geplande slijtage’. Dit houdt in dat bedrijven er dikwijls voor kiezen op producten en apparaten juist niet duurzaam te maken omdat consumenten die duurzame producten hebben er minder vaak voor kiezen om hun product te vervangen. Dit beeld past niet in een duurzame en circulaire economie. De omloopsnelheid van producten moet omlaag en consumenten moeten langer gebruik maken van de producten, materialen en appraten die ze hebben gekocht. Dit vereist een andere houding van consumenten en een andere benadering van bedrijven, public relations en marketing.
Doelstelling 2050
Nederland wil in 2050 een vrijwel niet meer gebruik maken van primaire grondstoffen binnen de economie en de productieprocessen die daarin aanwezig zijn. Dit houdt in dat de economie vanaf dat jaar vrijwel volledig moet draaien op herbruikbare grondstoffen. De transitie naar een circulaire economie vereist volgens de ABN Amro nog wel een aantal stappen. De overheid moet bijvoorbeeld haar wetgeving en regelgeving aanpassen. Deze sturing is noodzakelijk om bedrijven en consumenten te stimuleren om daadwerkelijk grondstoffen uit afval opnieuw te gaan gebruiken. Daarbij is ook de samenwerking tussen consumenten, bedrijven en overheden van groot belang.