Werkgevers zijn verplicht om de arbeidsomstandigheden in hun organisatie zo veilig mogelijk te maken. Daarvoor moet een bedrijf een Arbeidsomstandighedenbeleid opstellen. Dit wordt ook wel een Arbobeleid genoemd. Het Arbobeleid bestaat uit verschillende onderdelen waaronder de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E). Volgens artikel 5 van de Arbowet is een werkgever verplicht om een ongevallenregister bij te houden als onderdeel van de risico-inventarisatie en evaluatie. In dit ongevallenregister dient de werkgever alle ongevallen te noteren die ziekteverzuim tot gevolg hadden.
Rapportageplicht ernstige ongevallen
Naast het bijhouden van ongevallen in een ongevallenregister zullen ook de ernstige ongevallen gemeld moeten worden bij de overheidsinspectiedienst Veiligheid en Gezondheid. De volgende ongevallen moeten in ieder geval bij de overheidsinspectiedienst Veiligheid en Gezondheid moeten worden gemeld:
- Ongevallen die de dood tot gevolg hadden.
- Ongevallen waarbij het slachtoffer blijvend lichamelijk of blijvend psychisch letsel heeft opgelopen.
- Ongevallen waarbij het slachtoffer wordt opgenomen in het ziekenhuis.
- Wanneer geconstateerd en bewezen wordt dat een werknemer een beroepsziekte heeft. Deze melding moet vanaf 1 november 1999 worden gemeld door de Arbodienst.
Deze ernstige ongevallen staan bovenin de ongevallendriehoek en vormen de top in de ijsbergtheorie (die verder op technischwerken.nl is behandeld in een ander artikel). Over het algemeen vinden er binnen een bedrijf meestal meer kleine ongevallen plaats dan ernstige ongevallen. De overheidsinspectiedienst Veiligheid en Gezondheid wil echter dat ongevallen worden voorkomen. Door de ernstige ongevallen te melden kan deze inspectiedienst onderzoek doen en eventueel wetswijzigingen aanbevelen om de veiligheid van werknemers verder te waarborgen.
Waarom een ongevallenregister?
Het bijhouden van een ongevallenregister is verplicht. Buiten deze verplichting zijn er nog een aantal belangrijke redenen waarom een ongevallenregister een belangrijk onderdeel is van het arbobeleid van een organisatie. Een ongevallenregister dat goed wordt bijgehouden maakt namelijk een aantal aspecten voor een bedrijf inzichtelijk:
- Er wordt inzicht verkregen in het aantal ongevallen per functie of functiegroep.
- Er wordt inzicht verkregen in het aantal ongevallen dat plaatsvind op een afdeling of gedeelte van een werkplek.
- Er wordt door een ongevallenregister duidelijk gemaakt wat de frequentie is van het aantal ongevallen binnen een bedrijf.
- Het type of soort ongeval wordt duidelijk inzichtelijk.
- Doordat de ongevalsfrequentie en het soort ongeval inzichtelijk is, evenals de locatie van het ongeval kan een bedrijf effectiever prioriteiten stellen in het bestrijden van de onveilige situaties en onveilige handelingen op de werkplek.
Bedrijven kunnen doormiddel van het ongevallenregister een beter inzicht krijgen in welke ongevallen plaatsvinden en waar deze plaats vinden. Dat zorgt er voor dat het bedrijf in een plan van aanpak de risico’s beter kan proberen te beheersen. Er worden maatregelen genoemd die ongevallen in de toekomst moeten voorkomen.
Onderscheid tussen ongevallen
Bedrijven maken onderscheid tussen verschillende soorten ongevallen en de locatie waar deze ongevallen hebben plaatsgevonden. Hieruit ontstaan drie categorieën:
- Ongevallen die plaats vinden op de werkplek
- Ongevallen buiten de werktijd in de privésfeer van de werknemers
- Verkeersongevallen
Wat staat er in een ongevallenregister?
In een ongevallenregister worden door een bedrijf ongevallen genoteerd. In het register moeten alle ongevallen worden opgenomen die ziekteverzuim tot gevolg hebben. Daarbij wordt het register op een bepaalde manier ingedeeld. De volgende informatie moet in het ongevallenregister per ongeval worden genoteerd:
- De datum van het ongeval.
- De locatie van het ongeval.
- Het soort ongeval: bijvoorbeeld een dodelijk ongeval. Een ongeval dat leidt tot ernstig lichamelijk of psychisch letsel. Of een ongeval dat leidt tot enig letsel.
- De functie van de persoon of personen die slachtoffer zijn geworden.
- De machines, apparaten, materieel en werktuigen waar betrokkene op het moment van het ongeval mee werkte.
- Toedracht van het ongeval.
- De gevolgen van het ongeval. Deze gevolgen kunnen zowel immaterieel zijn (fysieke en psychische klachten en ziekteverzuim) of materieel en financieel.
- Concrete maatregelen die zijn genomen om de situatie te verbeteren.
- De mate waarin de voorgenomen maatregelen zijn gerealiseerd.
In een ongevallenregister kunnen bedrijven ook de bijna ongevallen opnemen en overige incidenten die voor onveiligheid hebben gezorgd zoals branden, explosies, schade of het vrijkomen van schadelijke stoffen in de atmosfeer, in de grond(water) en het oppervlaktewater.
Bijna ongevallen melden
Personeel en leidinggevenden zullen in de praktijk te maken krijgen met ongevallen maar ook met bijna ongevallen. In de laatste situaties ging het nog maar net goed. Bijna ongevallen kunnen echter belangrijke waarschuwingen vormen voor bedrijven zodat ze op basis daarvan hun Arbobeleid en veiligheidsbeleid kunnen aanpassen. Voor bijna ongevallen moet net als voor daadwerkelijke ongevallen een ongevalsformulier worden ingevuld. Bedrijven kunnen de informatie van de ongevalsformulieren gebruiken om ongevallen en bijna ongevallen te analyseren zodat ongevallen in de toekomst voorkomen kunnen worden.