Een aanpikkelateur is een werknemer op een bouwplaats die vanaf de grond lasten vastmaakt aan de hijskraan die wordt bedient door een kraanmachinist. De aanpikkelateur werkt nauw samen met de kraanmachinist. Hij kan vanaf de grond de kraanmachinist instructies geven. Dat kan met behulp van gebaren maar vaak wordt er ook gebruik van een communicatiesysteem zoals een portofoon. Met hijskranen worden vaak zware lasten verplaatst op de bouwplaats. Denk hierbij aan een torenkraan die zware lasten op grote hoogte en op verhoudingsgewijs lange afstanden kan vervoeren. Het spreekt voor zich dat dit verplaatsen van lasten veilig moet gebeuren. Als dit niet gebeurd kunnen mensen ernstig gewond raken. De Arbowet heeft daarom richtlijnen gegeven voor het gebruik van torenkranen.
Aanpikkelateur en de Arbowet
De bouw is een geweldig interessante werkplek omdat op een bouwplaats gebouwen worden gebouwd. Dat zorgt er voor dat daadwerkelijk fysiek resultaat ontstaat. Daarbij zijn materialen noodzakelijk. Deze materialen kunnen een verschillende vorm en gewicht hebben. Veel materialen worden doormiddel van kranen verplaatst. De Arbowet heeft hiervoor speciale eisen ontwikkeld. Een belangrijke eis is dat de werkgever er voor moet zorgen dat de aanpikkelateur goed op de hoogte is van de werkzaamheden die hij of zij moet uitvoeren. De werkgever moet er ook voor zorgen dat de aanpikkelateur weet welke veiligheidsvoorschriften in acht moeten worden genomen.
Het spreekt voor zich dat de aanpikkelateur alle benodigde materialen dient te krijgen van de werkgever. Deze materialen moeten indien nodig gekeurd zijn zodat de aanpikkelateur weet dat de hijsmiddelen veilig gebruikt kunnen worden. Het is vaak moeilijk voor een werkgever om aan te tonen dat een aanpikkelateur over de gewenste training beschikt en de noodzakelijke instructies heeft gekregen. Daarom kan een werkgever er voor kiezen om een aanpikkelateur een opleiding te volgen. De aanpikkelateur kan dan een certificaat behalen waarmee hij of zij kan aantonen dat er een succesvol een examen is afgelegd op het gebied van veilig aanslaan van bouwlasten.
Niet fulltime aanpikkelateur
De functie aanpikkelateur is een functie die specifiek gericht is op het aanslaan van lasten op een bouwplaats. Er zijn werknemers op de bouw die inderdaad vrijwel de hele dag lasten aanslaan en contact hebben met kraanmachinisten. Deze fulltime aanpikkelateurs dienen uiteraard goed getraind te zijn. Er zijn echter ook werknemers die niet dagelijks hijsmiddelen gebruiken maar daar incidenteel gebruik van maken. Deze werknemers dienen echter ook getraind te zijn op het gebied van hijsmiddelen, het aanslaan van lasten en het communiceren met de machinist in de kraan. In feite moet iedereen die zich hier mee bezighoudt voldoende onderricht te zijn. In de praktijk blijkt dat dit soms niet het geval is waardoor gevaarlijke situaties kunnen ontstaan.
Onderzoek onder kraanmachinisten
Kraanmachinisten hebben over het algemeen een goed beeld van de kwaliteit van aanpikkelateurs omdat deze machinisten nauw met de aanpikkelateurs samenwerken. De vakbond FNV en Vakvereniging Het Zwarte Corps (HZC) hebben onderzoek gedaan naar de ervaring die kraanmachinisten hebben met de ondersteuning op de bouw. Hieruit kwam naar voren dat een groot aantal kraanmachinisten ontevreden is over de ondersteuning die hen wordt geboden vanaf de grond bij het vastmaken van lasten. De restultaten van het onderzoek werden in maart 2017 bekend gemaakt. Slechts 7 procent van de kraanmachinisten was tevreden over de aanpikkelateurs die hen hadden geholpen op de bouw. Ongeveer 40 procent van de 378 kraanmachinisten, die tijdens dit onderzoek waren benaderd, gaf aan dat er in de afgelopen zes maanden een last was losgeraakt tijdens het hijsen. Dit heeft tot bijna ongevallen geleid. Daarom pleiten de FNV en de HCZ voor een strengere naleving van de Arborichtlijnen voor de aanpikkelateur.