Dat veilig werken belangrijk is weet elke medewerker en elk bedrijf. In Nederland hecht men veel waarde aan veiligheid en houden zelfs grote bedrijven en bouwprojecten bij hoeveel dagen men heeft gewerkt op een project zonder dat er ongevallen zijn gebeurd. Dat is natuurlijk goed maar de veiligheid staat de effectiviteit, waarmee men de werkzaamheden uitvoert, op de werkvloer dikwijls in de weg. Het is bijvoorbeeld niet altijd handig om een bouwhelm te dragen, zeker niet wanneer men voortdurend boven het hoofd werkt. Ook is een tuigje als valbeveiliging vaak lastig en onhandig. Dit zijn slechts twee voorbeelden maar een bouwvakker of techneut kan vanuit de praktijk vaak vele voorbeelden noemen.
Aandacht voor veiligheid
De aandacht voor veiligheid is groot en de wet en regelgeving is omvangrijk. Dit zorgt er voor dat technische bedrijven zoals bouwbedrijven nogal wat kennis moeten hebben over de fysieke belastbaarheid van personeel en persoonlijke beschermingsmiddelen. Voor veel bedrijven valt die kennis buiten de kerprocessen dus moeten ze de expertise inhuren of iemand een opleiding laten volgen tot veiligheidsfunctionaris. Dat kost geld, tijd en productiviteit. Bedrijven moeten daarnaast vaak al hun personeel een veiligheidscertificaat laten behalen waarvan het VCA een van de bekendste is.
Te veel aandacht
Er is misschien wel te veel aandacht voor veiligheid. Iemand kan misschien denken: ‘hoe kan je nu teveel aandacht hebben voor veiligheid?’ Welnu dat is niet zo onlogisch als het in eerste instantie klinkt. Doordat er zeer veel veiligheidsregels zijn is de kans groot dat men bepaalde regels niet kent of is vergeten. Men kan dan bewust of onbewust de veiligheid van zichzelf en anderen in gevaar brengen met alle gevolgen van dien. Als men te vaak grote boeken moet doorspitten en digitale cursussen moet volgen zal men zich op den duur vervelen of irriteren. De kans dat men dan de veiligheidsregels naast zich neerlegd is dan groot. Men kan immers denken dat het toch geen zin heeft om alle regels te volgen want dat is onwerkbaar.
Aandacht voor de praktijk
Verschillende veiligheidsregels zijn dusdanig omschreven dat ze de effectiviteit waarmee de werkzaamheden worden uitgevoerd in de weg staan. Bepaalde pbm’s werk in de praktijk niet of nauwelijks of vergroten zelfs de kans op letsel. Denk hierbij aan veiligheidshandschoenen die door de drasiende delen van mavhines gegrepen kunnen worden zodat de hand van de machinebediener in de machine wordt getrokken.
Voordat men wet en regelgeving formuleert zal men eerst naar de praktijk moeten kijken en in overleg moeten treden met leidinggevenden en technici die daadwerkelijk de werkzaamheden uitvoeren. Zij hebben meestal goede tips en ideeën over de manieren waarop de werkzaamheden veiliger uitgevoerd kunnen worden. Deze informatie is van groot belang bij het ontwikkelen van werkinstructies en veiligheidsregels.
Beperk je tot de kern
Bij veiligheidsregels kun je alles wel tot detail gaan omschrijven en dat mag ook. Maar men moet zich afvragen of dit handig is en het gewenste effect geeft. Bij de communicatie naar de werkvloer is het belangrijk dat men de voorschriften makkelijk kan onthouden en snel kan raadplegen indien zich een mogelijk risico voortdoet. Daarom dienen de werknemers de veiligheidsregels en veiligheidseisen kernachtig en bondig te ontvangen. VCA is een breed veiligheidscertificaat waarmee men bij veel bedrijven aan de slag kan.
De meeste techneuten die zich voorbereiden op het VCA examen moeten echter ook grote stukken tekst doorwerken die helemaal niet van toepassing zijn voor hun beroepsgroep. De kans dat men alle veiligheidsregels alleen voor het behalen van het examen aanleert is groot. Daarmee wordt een VCA certificaat alleen maar een formaliteit. De daadwerkelijke kennis van de veiligheid is kort na het behalen van het examen vaak spoedig vergeten. Het spreekt voor zich dat dit niet de bedoeling kan zijn, Daarom moeten veiligheidscertificaten gaan over het technische segment en de technische omgeving van de betreffende werknemer en werkgever.
Veiligheid of effectiviteit?
Dan rest ons nog de vraag wat belangrijker is: veiligheid of effectiviteit? Het bijzondere van deze vraag is dat de twee kernwoorden aan elkaar verbonden moeten worden om tot een goed antwoord te komen. Het antwoord is namelijk: effectieve veiligheid. De veiligheid is het belangrijkste maar men dient de effectiviteit niet uit het oog te veliezen bij het omschrijven en implementeren van de veiligheidsregels en veiligheidsvoorschriften.