Gevaar van giftige biologische stoffen op de werkvloer

Biologische stoffen zijn er in verschillende soorten. Zo zijn er biologische stoffen die afkomstig zijn van planten en dieren maar er zijn ook biologische stoffen in de vorm van micro organismen. Deze laatste groep worden in de  Arbeidsomstandighedenwet omschreven biologische agentia genoemd en worden omschreven als de ‘levende organismen die een infectie, allergie of toxiciteit kunnen veroorzaken.’ Er zijn naast levende organismen ook niet levende stoffen met een biologische herkomst die en risico voor de gezondheid opleveren.  In de praktijk deelt men giftige biologische stoffen op verschillende manier in. Zo bestaat de onderverdeling op basis van herkomst van de biologische stof en de indeling op basis van het risico en de schadelijke effecten die de stof veroorzaakt. Hieronder is daarover meer informatie weergeven.

Indeling op basis van herkomst van de stof
Men kan biologische stoffen indelen op het gebied van de herkomst van de desbetreffende stof. Daardoor ontstaat het volgende overzicht:

  • Biologische stoffen die afkomstig zijn van dieren zoals, botten, huid, haren, meststoffen en vlees.
  • Mirco organismen/ biologische agentia zoals virussen, bacteriën, endoparasieten en genetisch gemodificeerde varianten van de hiervoor genoemde organismen (GGO’s).
  • Ziekte verwekkende micro organismen
  • Biologische stoffen die afkomstig zijn uit plantaardige materialen. Dit kunnen sappen zijn van planten, wortels, hout maar ook producten zoals papier en cellulose waar bijvoorbeeld vezelachtig materiaal van wordt gemaakt.
  • Schimmels die ontstaan bij compostering van stoffen.

Indeling op basis van risico van de stof
Biologische stoffen kan men ook op basis van de risico’s die deze stoffen met zich meebrengen. Deze risico’s worden in verschillende categorieën ingedeeld die oplopen van 1 tot 4. Categorie 1 is de minst gevaarlijke categorie en categorie vier bevat de meest gevaarlijke stoffen. Hieronder zijn de categorieën kort omschreven.

Categorie 1
Stoffen die in deze categorie vallen zullen naar alle waarschijnlijkheid geen ziekte bij mensen veroorzaken.

Categorie 2
De giftige stof kan mensen ziek maken. Ook kan de stof gevaar opleveren voor de veiligheid en gezondheid van de werknemers. Er is een goed werkend vaccin voor en de schadelijke effecten van de stof kunnen goed worden behandeld. Het is onwaarschijnlijk dat de stof zich onder mensen verspreid.

Categorie 3
Giftige stoffen in deze categorie kunnen ernstige ziektes veroorzaken bij mensen. Daarnaast is er sprake van een groot gevaar voor de gezondheid en veiligheid van de werknemers. Bovendien is de kans groot dat de ziekte onder mensen verder wordt verspreid. Er bestaat echter wel een effectieve behandeling voor en er is een goed werkend vaccin beschikbaar.

Categorie 4
Mensen kunnen van deze stoffen ernstig ziek worden en er bestaat een grote kans op verspreiding. Daarnaast bestaat er geen effectief vaccin voor. Deze categorie bevat de gevaarlijkste giftige biologische stoffen die er bestaan.

Infecties door giftige biologische stoffen
Gif kan op verschillende manieren het lichaam binnen komen. Zo kan men giftige stoffen inademen of door huidcontact binnen krijgen. Ook inslikken van giftige stoffen kan via het spijsverteringkanaal ernstige gevolgen hebben voor mensen. Mensen kunnen echter verschillende reacties vertonen als ze in contact komen met biologische giftige stoffen.

  • Allergie: men kan overgevoelig reageren op bepaalde giftige stoffen. Het contact met de stof zorgt voor een hevige reactie. Dit kan zowel in de ademhalingsorganen als op de huid optreden.
  • Infectie: giftige stoffen kunnen in het lichaam komen en zich vermenigvuldigen.
  • Schimmels: het is mogelijk dat men in vochtige ruimten in contact komt met schimmels die via inademen voor schadelijke processen kunnen zorgen in het menselijke lichaam.
  • Vergiftiging: als stoffen in de bloedbanen terecht komen van een mens via een wond, inademing en inslikken dan kan dat ernstige gevolgen hebben.

Preventieve maatregelen tegen vergiftiging
Voorkomen is beter dan genezen en daarom dient een werkgever preventieve maatregelen te nemen waardoor de veiligheid en gezondheid van de werknemer beschermd wordt. De beste preventieve maatregelen zijn zogenaamde bronmaatregelen waarbij de bron, in dit geval het gif, uit de organisatie wordt verwijderd. Helaas is het verwijderen van gif niet altijd mogelijk omdat sommige stoffen worden gebruikt of getest in laboratoria of ziekenhuizen. In dat geval kan men trachten de mens zoveel mogelijk gescheiden te houden van de giftige stoffen. Dit kan door de giftige stoffen alleen in gesloten systemen te gebruiken. Ook kan men werken met ruimtes die overdruk bevatten. Het verstrekken van persoonlijke beschermingsmiddelen is ook een oplossing maar het is beter om de mens helemaal niet in contact te laten komen met giftige stoffen.