Doormiddel van veiligheidsobservaties kunnen leidinggevenden onveilig gedrag op de werkvloer opmerken. Dit kan onder andere gedaan worden door zogenaamde OOG rondes. De letters OOG staan voor Observatie Onbewust Gedrag. Bedrijven gaan er vanuit dat onveilig gedrag niet bewust wordt gedaan door werknemers. Er zullen maar weinig werknemers zijn die bewust zichzelf, anderen en het milieu in gevaar willen brengen.
OOG ronde
Daarom moeten werknemers aangesproken kunnen worden als ze onbewust toch onveilig werken en daarmee gevaar veroorzaken. De OOG rondes zijn daar een goed middel voor. De leidinggevenden voeren in de praktijk meestal een OOG ronde met twee of meer leidinggevenden uit. Op die manier kan men effectiever observeren, twee personen zien immers meer dan één. Het doel van de veiligheidsobservaties moet overigens niet het veroordelen van de werknemer zijn. In plaats daarvan dient de veiligheidsobservatie te worden uitgevoerd om de veiligheid op de werkvloer te bevorderen en om te zien of de veiligheidsvoorschriften in de praktijk wel praktisch uitvoerbaar zijn en nageleefd (kunnen) worden.
Bronbestrijding
Tijdens de OOG ronde zullen de leidinggevenden die de ronde uitvoeren werknemers kunnen aanspreken op hun (onveilig) gedrag. Dit dient niet op een aanvallende wijze te gebeuren omdat de werknemer anders in de verdediging gaat en een verdere communicatie moeizaam zal verlopen. Het is belangrijk om te achterhalen waarom bepaalde keuzes worden gemaakt op de werkvloer. Sommige keuzes leiden (onbewust) tot onveilige handelingen en situaties. Door het gesprek aan te gaan met werknemers kan men trachten de oorzaken te achterhalen van onveilig werken. Als die oorzaken aangepakt kunnen worden zal de veiligheid nog verder verbetert kunnen worden. Onveiligheid kan men het beste, indien mogelijk, bij de bron bestrijden. Dat noemt men ook wel bronbestrijding.
Aandachtspunten voor veiligheidsobservaties
Veiligheidsobservaties kunnen doormiddel van een OOG ronde worden gedaan maar er zijn ook andere observatiemethodes bedacht waarmee men inzicht kan krijgen in de veiligheid op de werkvloer. Er zijn een aantal belangrijke aspecten waar men rekening mee dient te houden als men veiligheidsobservaties op de werkvloer gaat uitvoeren.
Het belangrijkste aspect voor leidinggevenden tijdens veiligheidsobservaties is dat ze zichzelf veilig over de werkplek moeten begeven en daarbij geen gevaar voor zichzelf en anderen moeten veroorzaken. Dit houdt in de praktijk in dat de leidinggevende voor sommige veiligheidsobservaties een werkvergunning dient te hebben en persoonlijke beschermingsmiddelen dient te dragen. De leidinggevende dient het goede voorbeeld te geven. Daarnaast moeten leidinggevenden geen machines, voertuigen of werktuigen aanraken of verplaatsen indien ze daartoe niet bevoegd zijn of er geen verstand van hebben.
Bovendien moeten leidinggevenden als ze contact leggen met personeel goed inschatten of het contactmoment de onveiligheid niet vergroot op de werkvloer. Als een werknemer bijvoorbeeld een te zware last in een kraan heeft hangen is dit een onveilige situatie. Men zal echter er eerst voor moeten zorgen dat de last op een zorgvuldige en veilige manier weer naar beneden wordt gebracht voordat men een gesprek aangaat met de desbetreffende werknemer.
Naast bovenstaande punten zijn er ook nog de volgende aspecten waarmee leidinggevenden tijdens OOG-rondes rekening dienen te houden:
- Beoordeel de werknemers individueel en niet de hele groep. Kijk specifiek naar de handelingen van een persoon en beoordeel of deze veilig zijn of niet.
- Ga na of fysiek belastende werkzaamheden zoals tillen, bukken, kruipen en klimmen op een verantwoorde manier worden gedaan.
- Gebruiken de werknemers de persoonlijke beschermingsmiddelen op een verantwoorde manier.
- Houden werknemers zich aan de procedures en voorschriften? Worden veiligheidsinstructies en werkinstructies nageleefd?
- Staan de machines, materialen en werktuigen op een veilige manier opgesteld op de werkplek?
- Spreek de werknemer(s) die onveilig werken niet op een aanvallende en berispende manier toe. Hou het gesprek open zodat de werknemer ook kan aangeven waarom bepaalde (onveilige) handelingen juist op die manier zijn verricht.
- Complimenten maken mag natuurlijk ook. Als werknemers juist op een goede en veilige manier werken is het zeker een goede zaak om dit te benoemen. Veilig gedrag moet gestimuleerd worden en onveilig gedrag moet worden voorkomen.
De invloed van de aanwezigheid van een leidinggevende
Tot slot is er nog de invloed die de aanwezigheid van een leidinggevende heeft op de werkvloer. Sommige werknemers worden zich bewust van hun (onveilig) gedrag als een leidinggevende in de buurt is of als ze weten dat er een OOG ronde wordt uitgevoerd. Op dat moment kunnen werknemers gewenst gedrag gaan vertonen maar dat is vaak van korte duur. Zodra de leidinggevende weg is zal het gewenste gedrag ook verdwijnen en zal de werknemer weer onveilig gedrag gaan vertonen. Indien de leidinggevende dit vermoed is het belangrijk om dit naar de werknemers uit te spreken.