Net als bij de wegen op land maakt men op zee en rondom de zee ook regelmatig gebruik van verlichting. Denk hierbij aan een vuurtoren. Verlichting dient er voor dat bakens ook bij slecht weer beter zichtbaar zijn en dat men in de scheepvaart zich beter kan oriënteren. Doormiddel van verlichting kan men ook bepaalde objecten beter markeren. Een voorbeeld hiervan zijn havenlichten.
Verlicht baken
De havenlichten dienen als een verlicht baken waardoor men vanaf de schepen kan zien waar de haven zich precies bevind. Havenlichten worden specifiek gebruikt om de toegang van de haven voor de scheepvaart te markeren. Om er voor te zorgen dat de havenlichten goed zichtbaar zijn worden ze meestal op een constructie geplaatst. Deze constructie is meestal van metaal gemaakt en voorzien van felle kleuren. Een havenlicht wordt boven op deze constructie geplaatst met de verlichting richting de zee. Dergelijke constructies noemt men ook wel een lichtopstanden.
Havenhoofd
Deze lichtopstanden worden vaak op een havenhoofd geplaatst. Een havenhoofd is een grote dam of een staketsel dat rondom een havenmond is aangebracht. Het havenhoofd loopt vanaf het land meestal tientallen meters of zelfs kilometers in zee. Bij slecht weer kan een havenhoofd moeilijk zichtbaar zijn. Bovendien zal men altijd binnen de havenhoofden moeten varen om de havens veilig te bereiken. Daarom worden havenhoofden verlicht. De lichtopstanden worden aan het uiteinde van het havenhoofd geplaatst dus zo ver mogelijk in zee. In plaats van een constructie of stellage kan men de havenlichten ook vervangen hebben door een complete vuurtoren.
Kleur van havenlichten
Scheepvaart is internationaal. De meeste havens ontvangen schepen van verschillende landen over de wereld. Daarom is het van belang dat de havens overal op ongeveer dezelfde manier worden gemarkeerd. Daarbij is kleuraanduiding van groot belang. Over de kleuren van havenlichten zijn internationale afspraken gemaakt. Deze afspraken zijn vastgelegd in het IALA Maritiem Betonningsstelsel dat door de International Association of Lighthouse Authorities (IALA) is ontworpen.
Over het algemeen zijn de havenhoofden rood en groen. Dit zijn de kleuren van zowel de havenlichten als de lichtopstanden waar de havenlichten op bevestigd zijn. België vormt hierop een uitzender. Hier zijn alleen de havenlichten in de eerder genoemde kleur en kan de constructie van de lichtopstanden een andere kleur hebben.
Havenhoofden behoren tot de laterale markering, in het Engels lateral marks. Er zijn een aantal regio’s in de wereld waar de kleuren van havenlichten anders worden toegepast. Grofweg maakt men hierbij de indeling tussen twee regio’s:
- Regio A is de regio waartoe Europa, Australië, Nieuw-Zeeland, Afrika en het grootste deel van Azië behoort. In deze regio wordt er wanneer je een haven binnenvaart vanaf zee rood aan bakboord gebruikt en groen aan stuurboord kant.
- Regio B is de regio waartoe Noord-Amerika, Midden-Amerika en Zuid-Amerika, de Filipijnen, Japan en Korea behoren. In deze regio is het kleurgebruik precies omgekeerd.