Met de term opstal bedoelt men een bouwwerk. Dit bouwwerk is door mensen op een stuk grond geplaatst. Men spreekt dan ook wel over een gestald object. Een opstal is een bouwwerk en hoeft niet perse een woning of pand te zijn. Ook een schutting kan worden beschouwd als een opstal. Bomen, struiken en andere beplating worden wel aangeduid met de term houtopstand maar behoren niet tot de opstallen. Een opstal kan overigens van een andere eigenaar zijn dan de grond waarop het bouwwerk gestald is. Tussen de grond en het bouwwerk kan als het ware een horizontale grens worden aangebracht.
Recht van opstal
Met ‘recht van opstal’ wordt het recht bedoelt van iemand om op of boven een onroerende zaak van een ander persoon (of instantie) een bouwwerk te plaatsen en een bouwwerk in eigendom te hebben. Dit opstalrecht is een uitzondering op het recht van natrekking. Het recht van natrekking legt namelijk vast dat alle opstallen behoren tot de eigenaar van de grond. Als er sprake is van een recht van opstal kan de grond van een andere eigenaar zijn dan het opstal dat erop gebouwd is. Zonder recht van opstal vindt er natrekking plaats van het gebouw door de grond.
Rechten en plichten bij opstalrecht
Recht van opstal wordt ook wel opstalrecht genoemd. Hier zijn rechten en plichten aan verbonden waar de personen die met elkaar een overeenkomst aan gaan zich moeten houden. Zowel een natuurlijk persoon als een rechtspersoon kan doormiddel van een notariële akte een recht van opstal verleend krijgen. Daarnaast kan recht van opstal ook eveneens ontstaan door verjaring.
Opstalhouder en opstalgever
De opstaller is de persoon die het recht van opstal heeft. Deze persoon wordt ook wel de opstalhouder genoemd. De daadwerkelijke eigenaar van de grond waarop het opstal is geplaatst is niet de eigenaar van het opstal. Deze persoon is slechts eigenaar van de grond en wordt ook wel blote eigenaar genoemd. Een andere benaming voor de eigenaar van de grond is opstalgever omdat hij of zij de grond beschikbaar stelt aan degene die er een opstal op vestigt.