Hydrauliek en pneumatiek zijn twee verschillende systemen waarmee machines of onderdelen van machines in beweging kunnen worden gebracht. Het belangrijkste verschil tussen hydrauliek en pneumatiek is de stof die onder druk door de leidingen wordt geperst om de componenten in beweging te krijgen. Bij hydrauliek gebruikt men vloeistof en bij pneumatiek maakt men gebruik van gas. Daarnaast zit er ook een verschil in de kracht die overgebracht kan worden door het systeem. Een hydraulisch systeem kan meer kracht uitoefenen dan een pneumatisch systeem.
Eigenschappen hydrauliek
Bij hydrauliek, oftewel hydraulische systemen, wordt gebruik gemaakt van vloeistoffen die door de leidingen gepompt worden. Het woord hydrauliek is afgeleid van de Griekse woorden ‘hydor’ wat in het Nederlands vertaald kan worden met ‘water’ en het Griekse woord ‘aulos’ dat vertaald kan worden met ‘pijp’. Deze vloeistoffen kunnen verschillen en zijn afhankelijk van de toepassing. Zo kan speciale hydrauliek olie worden gebruikt of minerale olie.
Ook ethyleenglycol, water of brandwerende vloeistoffen kunnen worden gebruikt in een hydraulisch systeem. Het is belangrijk dat vloeistoffen niet of nauwelijks comprimeerbaar zijn. Dat wil zeggen dat de vloeistoffen niet in elkaar gedrukt moeten kunnen worden. Vloeistoffen die niet comprimeerbaar zijn kunnen effectief worden gebruikt in een hydraulisch systeem om de hydraulische druk om te zetten in een mechanische beweging. De hydraulische olie brengt hydraulische cilinders in beweging en zorgt er zo voor dat er mechanische beweging ontstaat.
Een hydraulisch systeem is over het algemeen complexer en groter dan systemen die gebaseerd zijn op pneumatiek. Er is namelijk een opslag nodig voor de hydraulische vloeistof. Deze opslag is meestal een container. Doormiddel van hydrauliek kan grotere druk worden uitgeoefend dan met pneumatiek van wel een paar honderd bar tot zelfs een extreem hoge druk van 700 bar. De grote kracht van hydrauliek heeft wel een keerzijde. Hydraulische systemen zijn namelijk in de praktijk langzamer en duurder dan pneumatische systemen. De olie heeft namelijk een bepaalde viscositeit (vloeibaarheid) en dat maakt dat olie langzamer getransporteerd wordt dan lucht in een pneumatisch systeem.
Eigenschappen pneumatiek
Bij pneumatica of pneumatische systemen maak men geen gebruik van vloeistoffen maar van gassen. Dat kan bijvoorbeeld lucht zijn maar er zijn ook andere gassen mogelijk die goed door een persleiding heen getransporteerd kunnen worden. Als men gebruik maakt van lucht kan men de persleidingen aansluiten op een compressor die de lucht op een bepaalde druk brengt. Men maakt ook gebruik van luchttanks. Daarnaast zijn er net als bij hydrauliek slangen nodig alleen zijn de slagen die men voor pneumatiek gebruikt wel anders dan hydraulische slangen. Doormiddel van magneetventielen kan de luchtstroom worden geregeld in een pneumatisch systeem. De kracht van de luchtstroom zorgt er voor dat pneumatische cilinders in beweging kunnen worden gebracht. Dit kunnen bijvoorbeeld enkelwerkende of dubbelwerkende pneumatische cilinders zijn. Pneumatiek wordt meestal toegepast bij drukken van ongeveer 5,5 bar tot en met 6,9 bar. Dat maakt pneumatische systemen aanzienlijk minder krachtig dan hydraulische systemen. Pneumatica wordt in de praktijk veel toegepast in de machinebouw waaronder de voedingsmiddelenbranche. Maar ook in de robotica, mechatronica en in de medische sector worden pneumatische systemen gebruikt. Deze systemen zijn goedkoper maar ook vaak schoner dan hydraulische systemen. Echter is de compressor die wordt gebruikt wel een grote energieverbruiker.
Samenvatting van de verschillen tussen hydrauliek en pneumatiek
Het belangrijkste verschil tussen hydrauliek en pneumatiek is het verschil tussen vloeistof en gas in de leidingen. Daarnaast kun je met hydraulische systemen meer kracht uitoefenen. Pneumatische systemen zijn goedkoper op te bouwen maar de compressor verbruikt wel veel energie. Door het verschil in de eigenschappen van de systemen worden hydrauliek en pneumatiek in de praktijk vaak in specifieke sectoren toegepast. Waar pneumatiek vaak kleine kracht kan uitoefenen kan hydrauliek vanwege de grote kracht worden gebruikt voor bijvoorbeeld vrachtwagens en hijs-en hefmiddelen waarmee grote lasten opgetild kunnen worden. Ook voor graafmachines en andere voertuigen in de civiele techniek wordt vaak voor hydrauliek gekozen vanwege de grotere kracht in hydraulische systemen.