Effectieve spanning of effectieve waarde is een begrip in de elektrotechniek dat men hanteert om de gemiddelde spanning aan te duiden bij wisselstroom. Wisselstroom oftewel AC komt onder andere uit wandcontactdozen (stopcontacten) oftewel het lichtnet. De naam wisselstroom houdt in dit verband in dat de elektrische stroom van richting veranderd van de plus naar de min en andersom. Deze stroom wisselt op het lichtnet van plus 325 Volt naar min 325 Volt. Deze wisseling gebeurd 50 keer per seconde waardoor er sprake is van een frequentie van 50 Hz. Omdat de elektrische stroom bij wisselspanning 50 keer van richting veranderd hanteert men het begrip effectieve spanning. Deze effectieve spanning is 230 volt. Deze aanduiding is het resultaat van een onderzoek waarin gelijkspanning van 230 V werd vergeleken met een wisselspanning die een topwaarde had van 325 V. Als er sprake is van een wisselspanning van 225 V dan is er effectieve waarde van 230 V.
Omvormer / converter
Een omvormer of converter kan worden gebruikt om bijvoorbeeld wisselspanning uit de wandcontactdoos om te vormen in gelijkspanning die nodig is om een elektrisch apparaat te laten functioneren of om een accu van een apparaat op te laden. Een omvormer kan dus AC (wisselstroom) omzetten naar DC (gelijkstroom) en andersom. Veel apparaten hebben deze omvormer in de stekker te zitten. Daardoor is de stekker of connector meestal iets dikker. Doordat wisselstroom wordt omgezet in gelijkstroom is er sprake van een elektrische spanning die vanuit 1 richting stroomt. Apparaten die niet op het netstroom zijn aangesloten maar gebruik maken van een accu of batterij werken ook op gelijkstroom. Bij gelijkstroom is duidelijk hoeveel spanning wordt geleverd.
Elektrisch vermogen berekenen
Je kunt ook het elektrische vermogen onderzoeken van een installatie. Daarvoor heb je de effectieve waarde nodig. Zodra je deze hebt kun je aan de slag met het berekenen van het elektrische vermogen in watt. Het elektrische vermogen kun je volgens de elektriciteitsleer als volgt berekenen: P = U x I
P : het vermogen, in watt (W)
U : de effectieve waarde van de elektrische spanning, in volt (V)
I : de effectieve waarde van de elektrische stroom(sterkte), in ampère (A)