Bouwvoorschriften of bouwverordeningen zijn documenten waarin de regelgeving is beschreven met betrekking tot het gebruik, het bouwen, verbouwen en slopen van bouwwerken zoals woningen, utiliteit en industriële panden. De regelgeving die in bouwverordeningen en bouwschriften is genoteerd is over het algemeen afkomstig van een gemeentelijke overheid.
Voordat men een gebouw mag laten bouwen heeft men daarvoor een vergunning nodig, dit is de zogenoemde bouwvergunning. Een bouwvergunning wordt pas verstrekt als aan een aantal voorwaarden is voldaan. Een belangrijke voorwaarde is bijvoorbeeld dat men zich gaat houden aan de regels die opgesteld zijn in de bouwverordening of het bouwvoorschrift. Hierin kunnen aspecten aan de orde komen zoals brandveiligheidsinstallaties.
Een bouwverordening bevat daarnaast verschillende andere eisen zoals regels met betrekking tot het gebruik van het gebouw. Ook de eventuele richtlijnen voor het slopen van gebouwen is vastgelegd in de bouwverordening. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft in 1992 een Modelbouwverordening opgesteld. Deze dient als uitgangspunt voor de bouwverordeningen die door de gemeenten in Nederland lokaal worden opgesteld.
De Woningwet
De gemeenten in Nederland hebben bevoegdheid om zelf een bouwverordening vast te stellen. Dit is vastgelegd in artikel 2 van de Woningwet. Dit artikel bepaald tevens dat alle gemeenten in Nederland ook daadwerkelijk een bouwverordening moeten hebben. Alle gemeenten in Nederland hebben daarom een bouwverordening.
In artikel 1b lid 1 van de Woningwet is vastgelegd dat het in Nederland verboden is om een gebouw of ander bouwwerk of een standplaats te bouwen als deze in strijd is met de regels die zijn opgenomen in de bouwverordening.
Waarvoor wordt de bouwverordening gebruikt?
De gemeenten gebruiken de bouwverordening als document waarmee aanvragen voor een omgevingsvergunning getoetst kunnen worden. In de omgevingsaanvraag kan men het onderdeel ‘bouwen’ aanklikken, dit werd in het verleden ook wel de bouwvergunning genoemd. Naast bouwen wordt de bouwverordening ook gebruikt om een sloopvergunning te toetsen. Gemeenten maken in Nederland de bouwverordening onder andere op hun websites bekend.