Wat is cortenstaal en waarvoor kan het worden gebruikt?

Cortenstaal is een metaallegering en is ontwikkeld door US Steel. Cortenstaal wordt in de handel ook wel onder de merknaam COR-TEN ®-staal aangeboden. Deze term bestaat uit twee afkoringen COR-rosion resistance en TEN-sile strengt. Waneer dit wordt vertaald in het Nederlands dan is cortenstaal goed bestand tegen corrosie en heeft het ook een behoorlijke mechanische sterkte. De doelstelling die US Steel had met de ontwikkeling van cortenstaal is een grotere weervastheid of weerbestendigheid dan gewoon staal. Hierdoor kan cortenstaal ook in de buitenlucht worden gebruikt zonder extra behandelingen.

De samenstelling van de cortenstaallegering bestaat voornamelijk uit ijzer. Aan het ijzer zijn de volgende metalen toegevoegd: koper, silicium, chroom, fosfor en nikkel. Het bevat een bruine kleur die ontstaat door oxidatie. De roestbruine oxidehuid van cortenstaal is zeer kenmerkend voor deze metaallegering. Cortenstaal heeft sterkte die vergelijkbaar is met roestvast staal. Er wordt met sterkteberekeningen gerekend met 355 N/mm². In Europa worden ook wel staallegeringen gefabriceerd die weervast zijn en vergelijkbaar zijn met cortenstaal. Hieronder wordt meer informatie weergegeven over cortenstaal.

Oxidehuid van cortenstaal
Veel metaalsoorten oxideren. Alleen edelmetalen zoals goud en platina oxideren nauwelijks. De oxide die aan de buitenkant van metaal ontstaat beschermd het onderliggende metaal tegen zuurstof. Hierdoor wordt het metaal onder de oxidehuid beschermd tegen corrosie. Het metaal beschermd zichzelf als het ware door de ontwikkeling van oxide. Cortenstaal bevat een dikke oxidehuid waardoor het metaal onder de oxide goed beschermd is. Het metaal hoeft geen extra behandeling te ondergaan doormiddel van een verflaag of coating. Daarom wordt cortenstaal veel gebruikt voor metalen objecten die buiten in weer en wind staan.

Waarvoor is cortenstaal geschikt?
Hoewel cortenstaal een stevige en dichte oxidehuid bevat is de toepassing van deze metaallegering niet overal even geschikt voor. Voor het ontwikkelen van oxide wordt namelijk een deel van het metaal opgeofferd. Wanneer regen, wind en zand voortdurend op cortenstaal inwerken zal de buitenste oxide laag steeds een beetje afslijten. Door dit afslijten moet er regelmatig weer een nieuwe oxidehuid worden gevormd. Hoewel dit proces automatisch gaat door de reactie met zuurstof zorgt het er wel voor dat de oxide regelmatig een klein laagje van het onderliggende metaal aanvreet. Hierdoor wordt het onderliggende metaal na verloop van tijd steeds dunner. Daarom zijn metaalbedrijven zoals  United States Steel Corporation geen voorstander voor het gebruik van cortenstaal in alle constructies die daadwerkelijk dragend zijn en voortdurend belast worden. Ook voor zijkanten van gebouwen en gevelbeplating is cortenstaal niet altijd geschikt. Dunne platen die vervaardigd zijn van cortenstaal kunnen door de ontwikkeling van oxide na verloop van tijd geheel weg oxideren. Er moet daarom altijd rekening worden gehouden met de dikte van het materiaal en de mate waarin het bloot staat aan invloeden van buitenaf.

Cortenstaal is echter wel heel geschikt voor kunstobjecten. Hiervoor wordt het veelvuldig toegepast. Veel kunstobjecten die er roestig uit zien en in de buitenlucht zijn geplaatst zijn gemaakt van cortenstaal. Er moet wel rekening gehouden worden met de omgeving waarin het kunstobject is geplaatst. Het roest dat afkomstig is van het object kan met bijvoorbeeld regenwater en gesmolten sneeuw worden weggespoeld en kan daardoor op de omliggende omgeving terecht komen. Hierdoor kunnen bijvoorbeeld op het trottoir roestige plekken ontstaan. Cortenstaal wordt ook wel toegepast in tuinmeubelen en borders en erfscheidingen.

Ook voor zwaardere constructies wordt cortenstaal gebruikt mits er gebruik wordt gemaakt van profielen die over voldoende dikte beschikken. Cortenstaal dat een behoorlijke dikte heeft kan worden gebruikt voor bruggen, scheepscontainers en op booreilanden. Er moet rekening worden gehouden met bepaalde hoeken waarin water kan blijven staan. Door de voortdurende aanwezigheid van water in de hoeken van constructies die van cortenstaal zijn gemaakt kan de oxidevorming versneld verlopen waardoor het materiaal dunner wordt.