BMBE lassen is een lasproces dat wordt gebruikt in de metaaltechniek. BMBE is een afkorting die staat voor booglassen met beklede elektrode. Het BMBE lassen wordt soms ook wel elektrisch lassen genoemd. Dit is echter een algemene term, er zijn namelijk verschillende elektrische lasprocessen waar BMBE lassen er slechts één van is. In het Engels wordt de afkorting SMAW gebruikt. Deze afkorting staat voor “Shielded Metal Arc Welding”. Ook in Nederland wordt de afkorting SMAW steeds vaker gebruikt. Dit heeft onder andere te maken met de Amerikaanse normering waar Nederlandse werkstukken aan moeten voldoen. Hierbij kan gedacht worden aan de Amerikaanse normeringen ASME en ASTM.
Beklede elektrode
Booglassen met een beklede elektrode is een elektrisch lasproces dat hoort bij elektrisch booglassen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een elektrode die afsmelt. De kern van de elektrode bestaat uit een metalen draad. Deze metalen draad geleid stroom. Daarnaast dient de metalen draad tevens als toevoegmateriaal. In tegenstelling tot bijvoorbeeld MIG/MAG lassen en TIG-lassen wordt bij elektrode geen beschermgas toegevoegd. Het beschermgas ontstaat uit de bekleding die rondom de elektrode aanwezig is en tijdens het lassen verbrand. Daarbij vormt zich een beschermgas. Er zijn drie verschillende hoofdgroepen waarin de elektrodebekleding kan worden ingedeeld: rutiel, basisch en cellulose.
Rutiel beklede elektrode
De rutielbekleding wordt het meeste toegepast. Er ontstaat een zachte lasboog waar door er verhoudingsgewijs weinig spatten ontstaan. Met rutiel beklede elektrode kan men in verschillende lasposities lassen. De elektrode kan men makkelijk ontsteken daarnaast vloeit de metalen draad (elektrode) als toevoegmateriaal goed in het smeltbad dat tijdens het lasproces ontstaat. BMBE Lassen met rutiel beklede elektrode zorgt voor een sterke lasverbinding.
Basisch beklede elektrode
Elektrodes die bekleed zijn met basisch materiaal hebben een hoog gehalte aan krijt en fluoriet. Door deze bekleding ontstaat een smeltbad met weinig waterstof. Hierdoor ontstaat een zeer grote kerftaaiheid. Daarnaast is BMBE lassen met basisch beklede elektrodes een lasproces dat zorgt voor een schoon smeltbad. De las die ontstaat is echter wel grover dan lassen met een rutiel beklede elektrode. Ook is de slak op de las minder makkelijk te verwijderen. Het lasproces met basisch beklede is minder eenvoudig dan BMBE lassen met een rutiel elektrode.
Cellulose beklede elektrode
BMBE lassen met elektrodes die met cellulose zijn bekleed is ook mogelijk. Meestal is de cellulose rondom de elektrode voor een groot deel gemaakt van houtmeel. Hierdoor ontstaan tijdens het lassen veel spatten en daarnaast is er veel rookontwikkeling. Het lasproces is echter wel snel en kan daarnaast in verschillende posities worden uitgevoerd. BMBE lassen met cellulose elektrode is geschikt om verhoudingsgewijs grote openingen te overbruggen. BMBE lassen met cellulose elektrode wordt veel gebruikt bij het aan elkaar lassen van pijpleidingen. Dit noemt men ook wel fleetwelding. Cellulose elektrodes worden door fleetwelders ook wel ‘diepe-inbrand-elektrode’ of fleetweldelektrode genoemd.
Hoe wordt BMBE lassen uitgevoerd?
De manier waarom BMBE lassen wordt uitgevoerd is voor een groot deel afhankelijk van de elektrodebekleding die wordt gebruikt. Er zijn echter wel een aantal algemene kenmerken van BMBE lassen. Daarom kan een algemene beschrijving worden gegeven van dit lasproces.
Tijdens het BMBE lassen ontstaat een elektrische boog tussen het werkstuk en de beklede elektrode. Deze elektrische boog zorgt voor zeer veel hitte. De hitte zorgt er voor dat de elektrode en het werkstuk gaan smelten. De bekleding wordt verbrand en daarbij komen gassen vrij. Deze gassen zijn beschermgassen die er voor zorgen dat de boog is stand wordt gehouden. Daarnaast zorgt het beschermgas dat uit de elektrodebekleding ontstaat er voor dat schadelijke invloeden van buitenaf het materiaal niet nadelig kunnen beïnvloeden.
Uit de bekleding van de elektrode ontstaat daarnaast een slak die over de las heen komt te liggen. Tijdens het afkoelen van de las dient deze slak als bescherming tegen de invloeden van de omgeving. De slak wordt na het afkoelen van de las meestal verwijdert. De lasser moet er echter voor zorgen dat tijdens het lassen geen insluitsels ontstaan in de las. Hiermee wordt bedoelt dat er geen delen van de slak in het smeltbad ingesloten kunnen worden. Deze insluitsels zorgen er namelijk voor dat de kwaliteit van de las nadelig wordt beïnvloed.
Voor en nadelen van BMBE lassen
BMBE lassen heeft een aantal belangrijke voordelen en nadelen ten opzichte van andere lasprocessen. Een groot voordeel van BMBE lassen is het feit dat de lasapparatuur niet omvangrijk is. Hierdoor kan men BMBE lassen gebruiken voor het aanbrengen van reparatielassen en andere lassen waar men met bijvoorbeeld MIG/MAG-lastoestellen niet kan komen. Aan MIG/MAG-lastoestellen en TIG-lastoestellen zijn grote gasflessen verbonden om beschermgas te bieden tijdens het lasproces. Dat is voor het BMBE lassen niet nodig omdat de bekleding rondom de elektrode het beschermgas biedt. Daarom is elektrode lasapparatuur ook voordeliger in aanschaf. Daarnaast is elektrode lassen een eenvoudig lasproces om te leren wanneer men rutiel elektrodes gebruikt.
Nadelen van BMBE lassen zijn het hoge stroomverbruik. Daarnaast moet de slak na het lasproces verwijdert worden. Dit zijn extra handelingen die de lasser moet verrichten. Verder ontstaat het risico op insluitsels van de slak tijdens het lassen. De elektrodes worden telkens op nieuw in de lastoorts aangebracht. In tegenstelling tot MIG/MAG lassen waar de lasdraad op een rol wordt aangevoerd is elektrode wel arbeidsintensiever. De lasser zal regelmatig de afgesmolten elektrode moeten vervangen. Dit is één van de redenen waarom BMBE lassen niet geautomatiseerd kan worden.