De machinebouw is een sector die gericht is op het produceren en onderhouden van machines. Deze sector is zeer breed en is zowel gericht op machines voor bedrijven als voor machines die bestemd zijn voor particulieren. De diversiteit aan machines die in de machinebouw worden geproduceerd is enorm. De machinebouw is een industrie, daarom wordt deze sector ook wel de machine-industrie of machinebouwindustrie genoemd. Deze industrie behoort tot de zware industrie. Er zijn veel grote bedrijven actief in deze sector. Daarnaast is er een toenemend aantal kleine bedrijven actief in de machinebouw. Deze bedrijven kunnen behoren tot de middelzware of lichte industrie.
Wat is de rol van machinefabrieken in de machine-industrie?
In de werktuigbouwkunde of metaaltechniek worden sommige bedrijven een machinefabriek genoemd. Deze bedrijven zijn gericht op het produceren van machines. Een machinefabriek valt onder de machine-industrie. Echter niet alle bedrijven in de machine-industrie zijn machinefabrieken. De term machinefabriek is een algemene benaming voor bedrijven die machines maken. Veel machinefabrieken zijn gericht op het maken van unieke machines die specifieke bewerkingen kunnen uitvoeren. Hierbij kan gedacht worden aan machines voor de medische sector. Deze machines zijn kwalitatief hoogwaardig en zeer nauwkeurig.
Daarnaast zijn er in de werktuigbouwkunde ook machinebouwers actief die gericht zijn op het produceren van machines voor de procesindustrie. In de procesindustrie wordt regelmatig gemoderniseerd. Deze modernisering heeft meestal te maken met het professionaliseren van bedrijfsprocessen. In de procesindustrie wordt door veel bedrijven Lean manufacturing ingevoerd. Hierbij wordt verspilling zoveel mogelijk gereduceerd. Een professioneel energiezuinig machinepark kan een belangrijke rol innemen in Lean manufacturing. Daarvoor moeten innovatieve machines worden ontworpen en geproduceerd. Omdat er een zeer grote diversiteit aan machines in de procesindustrie aanwezig is, zijn er maar weinig machinebouwers die zo zijn ingericht dat ze alle soorten machines kunnen fabriceren.
De meeste machinebouwers die in Nederland machines produceren zijn specialisten. Ze zijn gespecialiseerd in een bepaalde sector. Hierbij kan naast de medische sector ook gedacht worden aan defensie, zuivelindustrie, beveiliging en complexe installaties voor klimaatbeheersing.
De machine-industrie is breed
De machinefabrieken vormen slechts een klein segment van de machine-industrie. De machine-industrie is veel breder. Binnen deze industrie worden ook werktuigen en productiemiddelen vervaardigd voor de bouwsector en de landbouw. Ook voor de mijnbouw en offshore worden in de machine-industrie grote machines en apparaten vervaardigd en onderhouden. Voor de distributie van elektriciteit, gas en water zijn ook machines nodig. Deze machines moeten van hoge kwaliteit en veiligheid zijn omdat de samenleving afhankelijk is van gas, water en elektriciteit. Nutsbedrijven zijn verantwoordelijk voor deze distributienetwerken. Deze bedrijven zijn sterk geboden aan de overheid. Ze kunnen echter niet zonder de machine-industrie. De machine-industrie levert de machines die nutsbedrijven gebruiken voor de distributie van gas, water en elektriciteit. De machine-industrie is een hele brede sector die zowel voor de overheid, bouw, werktuigbouwkunde als wel de gezondheidssector machines produceert. Daarom is deze sector niet weg te denken uit de economie van een land.
De machine-industrie en machineonderhoud
Het fabriceren van machines is niet het enige waar de machine-industrie zich mee bezig houdt. Productiemachines worden in bedrijven ook wel kapitaalgoederen genoemd. Dit komt omdat bedrijven veel kapitaal investeren in deze machines investeren. Daarnaast zijn productiemiddelen ook belangrijk voor de afzet en omzet van een bedrijf. Machines vormen voor veel bedrijven een belangrijk kapitaal om geld mee te verdienen. Het is daarom noodzakelijk dat dit kapitaal goed wordt onderhouden. Productiebedrijven in de procesindustrie hebben hiervoor meestal zelf een technische dienst. Voor grootschalig machineonderhoud is de technische dienst van een productiebedrijf meestal te klein. Daarom worden voor grote onderhoudsprojecten meestal externe bedrijven ingezet. Deze externe bedrijven zijn gespecialiseerd in onderhoudstechniek. Daarnaast worden bedrijven uit de machine-industrie ingezet voor het verplaatsen en vervoeren van machines. Hierbij komt ook het aansluiten en inregelen van machines aan de orde. In Nederland zijn specialistische bedrijven die zich richten op deze specifieke tak van de machine-industrie.
Machine-industrie en de toekomst van de economie
De machine-industrie is van groot belang voor de toekomst van de economie. Verouderde machines zorgen er voor dat de kwaliteit van de producten achter blijft ten opzichte van landen die wel moderne machines gebruiken in hun productie. Er zal daarom een voortdurende innovatie moeten plaatsvinden in de machine-industrie. Hoogwaardige technieken zorgen er voor dat bedrijven sneller en goedkoper kunnen produceren. Ook duurzaamheid en energiezuinigheid zijn van groot belang voor het imago en de rendabiliteit van een bedrijf. De machine-industrie zal daarom ook voor de toekomst een belangrijke sector moeten blijven waarin doelgericht geïnvesteerd moet worden.