Viscositeit is een term die wordt gebruikt om de dikte van een vloeistof aan te duiden. Het wordt ook wel vertaald met de kleverigheid en stroperigheid van vloeistoffen. Hoe hoger de viscositeit hoe meer de vloeistof zich verzet tegen krachten die de vloeistof zouden laten vloeien. Viscositeit geeft in feite de weerstand van een vloeistof aan tegen het stromen. De term viscositeit is afgeleid van het Latijnse woord voor de maretak. Vroeger van de maretak vogellijm gemaakt. De Latijnse naam voor de mare tak is viscum album. Het eerste deel van het woord ‘viscum’ is verwerkt in het woord viscositeit. Veel lijmsoorten hebben een hoge viscositeit. Dit houdt in dat veel lijmsoorten traag vloeiend zijn en een hoge interne weerstand hebben tegen vloeien. Vloeistoffen die een hoge viscositeit bevatten worden viskeus genoemd. Water is een voorbeeld van een vloeistof met een lage viscositeit. Water vloeit over het algemeen zonder veel weerstand weg. Dit is echter wel afhankelijk van de temperatuur van de omgeving. Vloeistoffen kunnen trager of juist sneller vloeien wanneer de temperatuur verandert.
Viscositeit in de techniek
De juiste viscositeit van smeerolie is erg belangrijk bij het bepalen van de geschiktheid van olie om bepaalde machineonderdelen of motoronderdelen te smeren. Olie wordt als smeermiddel gebruikt voor bewegende delen van een machine. Olie vormt hierbij een film tussen de bewegende onderdelen en zorgt er voor dat de onderlinge rechtstreekse wrijving wordt vermindert. Deze onderlinge wrijving kan ontstaan door metaal-op-metaal contact, dit wordt ook wel metallisch contact genoemd. Door rechtstreeks contact tussen machineonderdelen treed er slijtage op. Dit slijtageproces moet zo langzaam mogelijk verlopen omdat anders machineonderdelen regelmatig vervangen moeten worden en de machine niet goed meer draait. Olie met de juiste viscositeit moet er voor zorgen dat dit slijtageproces wordt vertraagd en de machineonderdelen langer mee gaan.
De juiste viscositeit is belangrijk
Voor de meeste machines en motoren is in de gebruikshandleiding voorgeschreven welke olie toegepast moet worden. Daarbij is aangegeven over welke viscositeit de olie moet beschikken. Olie zorgt er naast smering ook voor koeling van de machineonderdelen. De koeling van bijvoorbeeld lagers kan niet worden bereikt door de toepassing van een vaste stof of smeervet. Wanneer machineonderdelen draaien kunnen ze heel warm worden. De smeerolie wordt dan echter ook warm en kan er voor zorgen dat de olie vloeibaarder wordt of juist niet. Het toerental van lagers en andere machineonderdelen is van belang bij het kiezen van de juiste smeerolie. De keuze voor de juiste viscositeit is van groot belang voor de ‘levensduur’ van de machineonderdelen en de motor. Een te hoge viscositeit zorgt er voor dat de vloeistof te traag vloeit en daardoor niet alle machineonderdelen of de gehele motor smeert. Hierdoor kan alsnog slijtage ontstaan. Bij een te lage viscositeit is de oliefilm te dun tussen de bewegende delen en treed er alsnog slijtage op in bijvoorbeeld de vorm van metallisch contact.