Startkwalificatie is een woord dat regelmatig wordt gebruikt in verband met jongeren en de arbeidsmarkt. De Nederlandse overheid heeft het woord startkwalificatie ingevoerd om daarmee het minimale onderwijsniveau aan te duiden waarover een jongere moet beschikken om een goede kans te maken op duurzaam geschoold werk in Nederland.
Voortijdig schoolverlaters
Als men het heeft over startkwalificatie heeft men het ook vaak over voortijdig schoolverlaters. Niet iedereen in Nederland beschikt namelijk over een startkwalificatie op de arbeidsmarkt. Er zijn ook mensen die worden aangemerkt als niet in het bezit van een startkwalificatie. Dit zijn jongeren in de leeftijd tot 23 jaar die niet over een afgeronde opleiding beschikken die voldoende wordt geacht om voor een startkwalificatie in aanmerking te komen. Deze jongeren worden ook wel aangeduid met voortijdige schoolverlaters. Deze voortijdige schoolverlaters ondervinden vaak moeilijkheden bij het vinden van betaald werk omdat ze over te weinig opleidingsniveau beschikken. Om te voorkomen dat deze voortijdige schoolverlaters langdurig in een uitkeringspositie terecht komen zijn er door de overheid verschillende maatregelen genomen om deze groep aan het werk te helpen.
Het voorkomen dat leerlingen of deelnemers voortijdig een school verlaten heeft bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een grote prioriteit. Dit ministerie heeft als doelstelling een zo groot mogelijk aantal schoolverlaters zonder startkwalificatie weer een opleiding te laten volgen die waardevol is op de arbeidsmarkt.
Wanneer beschik je over een startkwalificatie?
Een jonge werkzoekende heeft een startkwalificatie als hij of zij over voldoende opleidingsniveau beschikt. Een havo-diploma of vwo-diploma wordt gezien als startkwalificatie. Een vmbo-diploma valt niet onder de norm startkwalificatie maar geeft wel de mogelijkheid om door te stromen naar een vervolgopleiding op mbo-niveau. Een opleiding op mbo-niveau 1 wordt niet gezien als startkwalificatie maar de mbo-niveaus 2, 3 en 4 vallen wel onder de startkwalificatie. Deelnemers met mbo-niveau 1 worden nog aangeduid als assistent beroepsbeoefenaar terwijl deelnemers in de hogere niveaus in de praktijk zelfstandiger aan de slag kunnen.
Kwalificerende leerplicht
Vanaf 1 augustus 2007 geldt er in Nederland een leerplicht voor leerlingen van 5 tot 18 jaar. Dit is de zogenaamde kwalificerende leerplicht. Deze kwalificatieplicht moet er voor zorgen dat meer leerlingen in Nederland een startkwalificatie gaan behalen zodat de kans op werk voor deze groep mensen wordt vergroot.
Niveauverschillen binnen de startkwalificatie
Er zijn verschillende opleidingen waarmee een jongere onder de norm startkwalificatie kan vallen. Men kan hierbij echter niet de conclusie trekken dat alle jongeren met een startkwalificatie over hetzelfde niveau beschikken. Een werkzoekende met mbo-niveau 2 heeft een ander opleidingsniveau dan een werkzoekende met een havo of vwo diploma. Als men de kwalificerende opleidingen in relatie tot leerplichtgrens noteert ziet dit er als volgt uit:
- vmbo-advies: 12 + 4 jaar vmbo + 2 jaar mbo = 18 jaar (leerplicht voldaan, geen toegang hbo)
- vmbo-advies: 12 + 4 jaar vmbo + 4 jaar mbo (niveau 4) = 20 jaar (leerplicht voldaan, geeft toegang hbo)
- havo-advies: 12 + 5 jaar havo = 17 jaar (leerplicht voldaan, geeft toegang hbo)
- vwo-advies: 12 + 6 jaar vwo = 18 jaar (leerplicht voldaan, geeft toegang hbo en universiteit)