Een loopbaan is een overzicht van het aantal functies, werkzaamheden of posities die iemand in zijn of haar leven heeft bekleed of vervuld in een bepaalde periode. Een ander woord dat voor loopbaan wordt gebruikt is het Franse woord carrière. In de Nederlandse taal worden zowel het woord loopbaan als het woord carrière als synoniemen van elkaar gebruikt. Een loopbaan start in feite al op een de basisschool als iemand keuzes maakt voor een bepaalde vervolgopleiding op het voortgezet onderwijs.
Loopbaankeuzes
Door hier bepaalde keuzes in te maken wordt de basis voor de verdere loopbaan gelegd. Kiest iemand bijvoorbeeld voor een praktijkgerichte of theoretische vervolgopleiding op het voortgezet onderwijs? Deze keuzes hebben gevolgen voor de toekomstige loopbaanmogelijkheden. Een loopbaan draait om keuzes maar ook om vaardigheden en competenties. Als iemand over bepaalde vaardigheden beschikt geeft dat een beeld van de mogelijkheden die deze persoon heeft om bepaalde opleidingen en functies juist wel of niet te volgen of uit te oefenen.
Loopbanen verschillen
Een loopbaan is niet een vastomlijnd gegeven. Loopbanen verschillen. In feite is een loopbaan in de praktijk vrijwel net zo uniek al mensen zijn. Ieder mens is verschillend en daardoor is ook iedere loopbaan meestal ook verschillend hoewel mensen wel in hun leven dezelfde stappen kunnen maken in hun loopbaan als andere mensen doen met misschien een iets andere loopbaan. Zo kan een persoon met een commerciële opleiding bijvoorbeeld intercedent worden maar ook iemand met een HR opleiding oftewel een opleiding in personeelszaken. Beide personen hebben een andere opleidingsachtergrond maar hebben wel dezelfde loopbaankeuze gemaakt op het gebied van functie.
Loopbaanpaden
Dat maakt duidelijk dat er meerdere ‘wegen’ mogelijk zijn om een bepaald doel in de loopbaan te bereiken. Men spreekt daarom ook wel over loopbaanpaden. Deze loopbaanpaden kunnen elkaar dus kruisen. Het is echter goed mogelijk dat men in het genoemde voorbeeld later weer tot andere keuzes gaat komen. De intercedent met HR opleidingsachtergrond kan bijvoorbeeld na verloop van tijd besluiten om van functie te veranderen en aan de slag te gaan op een afdeling personeelszaken bij een technisch bedrijf. De persoon met een commerciële achtergrond kan besluiten om bijvoorbeeld manager te worden bij een commercieel bedrijf. Dit lijken overigens ‘logische loopbaankeuzes’, maar in de praktijk zijn veel loopbaankeuzes minder logisch.
Achtergrond loopbaankeuzes
Zo kan iemand met een administratieve achtergrond besluiten om in de techniek aan de slag te gaan en iemand met een sportopleiding solliciteren op een kantoorfunctie. Voor een buitenstaander wellicht bijzondere wisselingen in de loopbaan maar er kan een hele weloverwogen gedachte achter zitten. Zo kan de administratieve kracht besluiten om technisch werk te doen omdat hij of zij altijd een technische hobby heeft en kan een sportman of sportvrouw besluiten om een kantoorfunctie te doen wegens een knieblessure waardoor hij of zij de favoriete sport niet meer kan uitoefenen. Een loopbaan is niet statisch maar dynamisch en de achtergrond van iemand en de toelichting op de loopbaankeuzes is in de praktijk ministens zo belangrijk dan de carrièreplanning die van te voren is gemaakt.
Carrièreplanning
Het plannen van een loopbaan of carrière is vaak moeilijk. In feite zou je kunnen zeggen dat een carrièreplanning een planning is die men van te voren maakt van de loopbaan maar die meestal niet vastomlijnd gehanteerd zal worden tijdens het werkzame leven van een persoon. In plaats daarvan zal de carrièreplanning regelmatig gewijzigd worden. Stel voor dat een bepaalde functie verdwijnt door automatisering of men kan een functie in het leger niet uitoefenen omdat men is afgekeurd voor militaire dienst. Dan zal er een nieuwe loopbaanplanning of carrièreplanning worden opgesteld. Dit gebeurd echter zelden bewust. De meeste mensen maken onbewust loopbaankeuzes. Als ze een bepaalde functie niet kunnen doen dan kiezen ze voor een andere functie die ze wel kunnen doen. Er zijn mensen die weloverwogen met hun loopbaan omgaan maar ook mensen die op dit gebied heel opportunistisch zijn en wachten tot en een nieuwe kans zich voordoet waardoor ze een carrièreswitch maken. Iemand is dan niet actief als carrièreplanner maar veel meer als carrièreopportunist. Dat is overigens niet goed of fout. Elk mens hanteert zijn eigen kompas bij het zoeken naar een geschikte loopbaan.
Loopbaanbegeleiding
Sommige mensen hebben moeite met het opstellen van een carrièreplanning of een loopbaanbeleid. Die mensen kunnen baat hebben bij loopbaanbegeleiding van bijvoorbeeld een loopbaancoach. Het is heel belangrijk dat iemand zelf leert om zijn of haar loopbaan vorm te geven. Een loopbaanontwikkeling kan namelijk niet van buitenaf door een loopbaanspecialist worden opgelegd. In plaats daarvan zal iemand hulp en handvaten moeten krijgen om zijn of haar loopbaan zelf vorm te geven. De meeste loopbaanbegeleidingstrajecten starten daarom met inzicht in de persoon zelf. Wat zijn de goede of minder sterke kanten van deze persoon en zijn of haar vaardigheden? Door antwoord te geven op deze vragen ontstaat een loopbaanprofiel. Een belangrijke basis voor de verdere loopbaanbegeleiding en de oriëntatie op de arbeidsmarkt. Met een goed loopbaanprofiel kan iemand aan de slag met zijn of haar carrièreplanning. De volgende stappen die moeten worden gemaakt als carrièreplanner zijn vaak beslissingen. Je moet een loopbaankeuze maken. Kies je voor een bepaalde opleiding of training? Stil zitten hoort niet bij een loopbaan. Een loopbaan draait om het zetten van stappen. Daar kun je hulp bij inschakelen maar je bent zelf altijd verantwoordelijk voor je eigen loopbaan.
Wanneer heb je een goede loopbaan?
Er zijn in Nederland verschillende mensen die als ware carrièretijgers actief zijn op de arbeidsmarkt. Ze willen hoger, meer en willen dat zo snel mogelijk. Dikwijls worden stappen snel gemaakt om zo snel mogelijk hogerop te komen. Dit kan heel succesvol verlopen maar moet wel bij iemand passen. Niet iedereen hoeft hogerop te komen om gelukkiger te worden. Er zijn ook mensen die heel gelukkig zijn met hun werk en niet willen overstappen op een andere baan. Deze mensen zijn minder gejaagd op nieuwe loopbaankansen. Een loopbaan kan daarom heel stormachtig verlopen maar ook heel rustig. Kortom de beste loopbaan of een goede loopbaan is in feite een loopbaan die bij de persoon zelf past. Een passende loopbaan is een loopbaan die aansluiting biedt op de ambities, kennis en vaardigheden van de persoon in kwestie. Ieder persoon heeft een unieke loopbaan en dat maakt de arbeidsmarkt zo divers.