Stookolie wordt gemaakt van aardolie. Aardolie wordt uit de aardkorst gehaald. Het is een fossiele delfstof die doormiddel van raffinage in raffinaderijen in verschillende eindproducten kan worden omgezet. Tijdens de raffinage van aardolie wordt aardolie in een atmosferische destillatiekolom gescheiden in verschillende soorten brandstoffen. Aardolie kan worden opgedeeld in lpg, nafta, benzine, petroleum, kerosine en stookolie. Ook stookolie wordt dus van aardolie gemaakt. Er zijn echter verschillende soorten stookolie. Men deelt stookolie ook wel in drie categorieën:
- Lichte stookolie,
- Halfzware stookolie,
- Zware stookolie.
Hieronder is meer informatie weergegeven over deze drie verschillende stookoliegroepen. Over het algemeen wordt stookolie als brandstof gebruikt voor motoren. In het verleden werd stookolie in Nederland ook wel gebruikt als brandstof voor verwarmingsinstallaties maar tegenwoordig gebruikt men daarvoor aardgas of aardwarmte. Stookolie wordt tegenwoordig echter nog steeds gebruikt voor motoren hoewel het geen duurzame schone brandstof is.
Lichte stookolie
Lichte stookolie is er in verschillende vormen. Dieselolie of gasolie is ook een lichte stookolie. Deze stookolie wordt ook wel gebruikt voor dieselmotoren van vrachtwagens, auto’s en tractoren. Ook voor schepen wordt dieselolie als brandstof gebruikt. Vroeger werd aan dieselolie, die als brandstof diende voor dieselmotoren voor buitenverkeer, een rode kleurstof toegevoegd. De toevoeging van deze rode kleurstof zorgde er voor dat de dieselolie de naam rode diesel kreeg. Aan rode diesel werd tevens de stof furfural als marker toegevoegd. Deze rode diesel mocht echter alleen voor buitenverkeer zoals landbouwvoertuigen worden gebruikt en niet voor wegverkeer.
Sinds 1 januari 2013 wordt rode diesel echter ook niet meer gebruikt in Nederland als brandstof voor voertuigen voor wegverkeer, landbouwverkeer en overig verkeer op land. Rode diesel wordt nog wel gebruikt als brandstof voor schepen die niet worden gebruikt voor de pleziervaart. Volgens de website van de Rijksoverheid is rode diesel voor de commerciële scheepvaart anno 2016 nog vrijgesteld van accijns. Rode diesel mag elders niet meer gebruikt worden omdat de overheid daardoor inkomsten uit accijns misloopt.
Halfzware stookolie
Halfzware stookolie is een zwaardere stookolie dan lichte stookolie. Deze stookolie wordt onder andere gebruikt als brandstof voor scheepsdieselmotoren. Ook voor grote industriële verwarmingssystemen wordt halfzware stookolie gebruikt. Deze stookolie moet voor gebruik worden voorverwarmd. Halfzware stookolie heeft een hogere viscositeit dan lichte stookolie.
Zware stookolie
Zware stookolie heeft een nog hogere viscositeit dan halfzware stookolie. Dit houdt in dat zware stookolie nog stropiger is. Daardoor is deze stookolie voor veel dieselmotoren niet bruikbaar. Zware stookolie wordt wel als brandstof gebruikt voor grote dieselmotoren van zeeschepen. Zware stookolie is in gekoelde toestand veel te stroperig daarom het verwarmd worden en verwarmd worden opgeslagen. Het gebruik van zware stookolie is erg milieubelastend omdat er veel schadelijke stoffen vrijkomen bij de verbranding van zware stookolie. Daarom willen verschillende organisaties een vervangende brandstof voor zware stookolie introduceren.
LNG brandstof
Liquid natural gas (LNG) is volgens Shell een zeer goede vervangende brandstof. Er worden in de toekomst steeds meer schepen voorzien van LNG-brandstof om daarmee het milieu te besparen door een lagere CO2 uitstoot. De meeste schepen varen anno 2016 nog op zware stookolie. Havens zoals Rotterdam mainport geven echter echter korting als zeeschepen varen op LNG. Daardoor zal LNG in de toekomst meer worden gebruikt. Ook de wet en regelgeving kunnen in de toekomst het gebruik van zware stookolie aan banden leggen zodat men genoodzaakt is om minder milieubelastende bandstoffen zoal LNG te gebruiken als brandstof.