Lijnorganisaties zijn organisaties met een organisatiestructuur die van onder tot boven een duidelijke hiërarchische opbouw heeft. Een lijnorganisatie bevat meerdere lagen die boven en onder elkaar geplaatst zijn. Daardoor heeft elke werknemer een leidinggevende of manager. Deze opbouw gaat vanaf de werkvloer door tot aan de top van de organisatie. Daarbij bevat als het goed is de werkvloer de meeste werknemers en neemt het aantal leidinggevende functies af tot aan de top. Daardoor ontstaat een piramide vorm. In de top zitten weinig mensen en op de werkvloer zitten verhoudingsgewijs veel mensen. Tussen de top en de werkvloer zijn verschillende leidinggevenden werkzaam maar het aantal lagen is over het algemeen afhankelijk van de omvang van de organisatie.
Lijnorganisatie in een organogram
In een organogram kan iemand die werkzaam is in een lijnorganisatie goed zien wat zijn of haar positie is. De lijnen in het organogram lopen van boven naar beneden. De leidinggevenden boven de werknemer of werkneemster vormen de directe leidinggevenden. Van deze leidinggevenden of managers zal de desbetreffende werknemer of werkneemster de meeste opdrachten ontvangen. Ook zijn die leidinggevenden verantwoordelijk voor de beoordeling van de ondergeschikte werknemers. Het wordt in de meeste lijnorganisaties niet op prijs gesteld als de werknemer of werkneemster contact opneemt met een hogere leidinggevende dan de direct leidinggevende. Alle vragen en problemen worden over het algemeen ‘in de lijn’ op gelost. Dit houdt in dat ondergeschikten hun vraagstukken over het algemeen bespreken met hun directe leidinggevenden.
Voordelen van een lijnorganisatie
Een lijnorganisatie heeft zowel voor werknemers als leidinggevenden een aantal voordelen ten opzichte van een staforganisatie of een lijn-staforganisatie. Deze voordelen zijn de volgende:
- Een lijnorganisatie is transparant en overzichtelijk.
- Werknemers en werkgevers kunnen hun positie duidelijk zien in het organogram.
- Functieprofielen zijn duidelijk en taken en verantwoordelijkheden zijn gekoppeld aan de positie binnen het bedrijf.
- Knelpunten en problemen kunnen vaak snel bij de juiste persoon onder de aandacht worden gebracht.
- Doordat de taken en verantwoordelijkheden vaak duidelijk in kaart zijn gebracht kunnen problemen vaak ook snel worden opgelost.
Nadelen van de lijnorganisatie
Een lijnorganisatie heeft naast voordelen ook nadelen. De belangrijkste nadelen zijn de volgende:
- Doorgroeien kan meestal alleen verticaal.
- De diversiteit aan functies is beperkt.
- Managers dragen veel verantwoordelijkheid.
- Managers moeten vaak veel verschillende taken uitvoeren en hebben geen staf waar ze op kunnen steunen.
- Afdelingen zijn vaak sterk op zichzelf gericht omdat de managers vaak puur voor hun eigen afdeling verantwoordelijk zijn.