Productiefactoren, bedrijfsprocessen en transformatie

Iedere organisatie heeft te maken met een aantal productiefactoren. Ongeacht het type organisatie zijn de volgende 4 productiefactoren van toepassing.

  • Arbeid
  • Natuur
  • Kapitaal
  • Informatie

Doormiddel van transformatie zet een bedrijf elke van de hiervoor genoemde productiefactoren om in een uitvoer. Dit is het proces van invoer, transformatie en uitvoer. Dit proces vindt bij elke organisatie plaats maar gebeurt echter niet bij elke organisatie op dezelfde wijze. Sommige bedrijven hechten namelijk meer waarden aan één of enkele specifieke productiefactoren terwijl andere bedrijven de accenten juist anders leggen. Tjerk van der Meij, student Human Resource Management aan de NHL, heeft deze tekst geschreven in het kader van zijn opleiding.

Bedrijfsprocessen die voortvloeien uit transformatie
Vanuit de transformatie vloeien bedrijfsprocessen voort. Binnen Organisatie en Management kent men bedrijfsprocessen die de totale bedrijfsvoering tot stand brengen. Deze processen staan geordend in een organisatie van primair, naar secundair, tot bestuurlijk die zich voordoen in de transformatie. De ordening ziet er als volgt uit:

  • Primaire processen, dit zijn de processen die zich in de uitvoering plaats vindt en meteen in de output waarde toevoegt. In een metaalbewerkingsbedrijf zouden dergelijk proces bijvoorbeeld het lassen of verspanen zijn. Dit zijn processen waar de organisatie van afhankelijk is om te kunnen bestaan.
  • Secundaire processen, dit zijn de processen die het primaire proces tot stand brengen, dus de processen die de uitvoerend processen mogelijk maken. Denk hier aan bijvoorbeeld: geld, een vestiging, etc. Deze processen zijn ondersteunend voor het primaire proces.
  • Bestuurlijke processen, deze processen leiden de primaire en secundaire processen in goed banen. Dit soort processen worden hoofdzakelijk uitgevoerd in de managementlagen van een organisatie. Denk aan: planning, beleid, sturing en leiderschap. Binnen de bestuurlijke processen vind er een afstemming plaats tussen zowel primaire, als secundaire processen en managers of leidinggevenden.

Binnen een organisatie zijn er in het algemeen 6 soorten processen die men kan terug leiden aan de 3 bovenstaande ordeningen. Onderstaand zijn het zestal processen beschreven:

  • Marketing- en verkoopproces; een primair, maar ook secundair proces. Wanneer men het verkopen van producten als dienstverlening heeft, is dit essentieel voor het voortbestaan van de organisatie. Marketing is bijvoorbeeld reclame maken voor je product. In dit geval is het marketing een secundair proces omdat dit het primaire proces ondersteund en uitbreidt.
  • Inkoopproces; een secundair proces. Door inkoop kunnen materialen ten behoeve van de productie worden aangeschaft en daardoor mogelijk worden gemaakt.
  • Fabricageproces / dienstverle¬ningsproces; dit is altijd een primair proces. Het produceren van product of dienst is hetgeen waar de organisatie zijn omzet mee maakt. Dit is het meest essentiële voor de organisatie.
  • Research- en ontwikkelingsproces; een secundair proces. Door research en development (ontwikkeling), wordt het product of de dienst die de organisatie levert naar een hoger niveau getild. Dit is daardoor een ondersteunend secundair proces op het primaire proces om product of dienstverlening te verbeteren om een stap voor te zijn op de concurrentie.
  • Financieel en informatievoorziening proces; dit is een bestuurlijk proces. Door dit proces wordt een organisatie voorzien van sturing en leiderschap, maar ook van huisvesting en innovatie.
  • Personeelsproces; tot slot het personeelsproces. Ook dit is een bestuurlijk proces. Binnen het MKB en Multinationals wordt dit veelal geregeld door een afdeling HRM (Human Resource Management). Binnen de kleinere bedrijven ziet men toch vaak een P&O’er (personeel en organisatie).

Voorbeeld van invoer, transformatie en uitvoer
Om een helder beeld te schetsen voor de lezer van transformatie en bedrijfsprocessen zal de schrijver een voorbeeld geven. In dit voorbeeld wordt een scholeninstelling als voorbeeld gebruikt.

Net als ieder andere organisatie kent een school een invoer, transformatie en uitvoer. De invoer bestaat uit studenten. De uitvoer bestaat uit afgestudeerden. Daar tussen vind de transformatie plaats. De transformatie bestaat hoofdzakelijk uit het verzorgen van onderwijs, met daarnaast natuurlijk tal van andere primaire, secundaire en bestuurlijke processen.

Voorbeelden van processen
Binnen een organisatie kunnen de volgende processen plaatsvinden:

  • Marketing- en verkoopproces; binnen een school wordt veel aan marketing gedaan. Scholen proberen studenten te werven door het organiseren van open dagen en het adverteren in de regio.
  • Inkoopproces; denk hierbij aan het aanschaffen van stoelen en tafels, lesmateriaal en faciliteiten.
  • Fabricageproces of Dienstverle¬ningsproces; dit is bij een school het primaire proces, namelijk het verzorgen van onderwijs.
  • Research- en ontwikkelingsproces; denk bij dit proces aan het verbeteren van de lessen of de digitale leeromgeving. Dit is een proces ondersteunend aan het primaire dienstverleningsproces en daardoor een secundair bedrijfsproces.
  • Financieel en informatievoorzieningsproces; dit is, net als in vele andere organisaties, een bestuurlijk proces. Dit kan bestaan uit het laten overmaken van het lesgeld of het informatie verstrekken aan docenten en studenten.
  • Personeelsproces; Net als het financieel proces is dit een bestuurlijk proces. Binnen een school is dit bijvoorbeeld HRM, P&O of een andere vorm van personeelsmanagement.

Bovenstaande processen zijn voorbeelden. Er zijn nog veel meer processen te bedenken die binnen organisaties plaatsvinden. Bedrijven zijn dynamisch daardoor veranderen processen voortdurend. Er worden processen toegevoegd maar sommige processen vallen ook weer af. Dit heeft allemaal te maken met ontwikkelingen in de organisatie maar ook in de markt. Denk maar eens aan de digitalisering die er voor heeft gezorgd dat bedrijven processen meer via computers en automatisering kunnen regelen. Dit heeft niet alleen een effect gehad op de administratie maar ook op de marketing die steeds meer via internet plaatsvindt. Ook regelgeving van lokale, landelijke en Europese overheden heeft vaak invloed op de processen binnen bedrijven. De energietransitie heeft er bijvoorbeeld voor gezorgd dat veel bedrijven verduurzamen. Energietransitie was eerst een vrijblijvendheid maar wordt nu veel meer vanuit overheden opgelegd. Bedrijven moeten milieubewuster en lean opereren om aan de regels te kunnen voldoen. Bovendien vereisen klanten dit ook.