Bij verschillende bedrijven in Nederland en daar buiten wordt gewerkt met ploegensystemen. Er zijn kenmerkende sectoren waarbij ploegensystemen worden toegepast. Hieronder staan een aantal voorbeelden van deze sectoren:
- Farmaceutische industrie
- Zuivelindustrie
- Papierindustrie
- Plasticindustrie
- Foodindustrie
- Elektriciteitscentrales (kolencentrales)
- Kerncentrales
Deze sectoren zijn zowel in de voedingsmiddelen als in de chemische sector dit maakt duidelijk dat ploegenroosters in verschillende bedrijfstakken worden gehanteerd. Binnen de genoemde sectoren kan met verschillende ploegendiensten worden gewerkt. In de volgende alinea is beschreven wat ploegendiensten precies zijn.
Wat zijn ploegendiensten?
Een ploegendienst is vastgelegd in een ploegenrooster. In dit rooster zijn bepaalde werktijden opgenomen die binnen kantooruren (9:00 tot 17:00) en vooral ook daarbuiten vallen. Een werknemer die volgens een ploegenrooster werkt zal te maken krijgen met wisselende werktijden. De medewerker kan ‘s ochtends, ’s middag’s, ’s avonds en zelfs ’s nachts worden ingezet. Dit is afhankelijk van de afdeling waar de werknemer werkzaamheden uitvoert en de prossen van het bedrijf. In de praktijk worden de volgende ploegendiensten toegepast:
- Tweeploegendienst. Dit is een vroege en late dienst.
- Drieploegendienst. Dit zijn drie ploegen van 8 uur waardoor de ploegendienst over een geheel etmaal is uitgesmeerd. Bedrijven die met deze diensten werken zijn vijf dagen per week operationeel.
- Vierploegendienst. Hierbij worden de ploegen eveneens over een etmaal verspreid. Bedrijven met vierploegendienst zijn 6 dagen per week operationeel.
- Vijfploegendienst. Deze ploegendienst wordt toegepast bij bedrijven die 7 dagen per week volcontinue productie draaien.
De vijfploegendienst wordt hieronder verder toegelicht.
Wat is vijfploegendienst?
Vijfploegendienst of vijfploegenroosters worden gehanteerd bij bedrijven die volcontinue operationeel zijn. Dit houdt in dat de bedrijven 24 uur per etmaal 7 dagen per week ‘draaien’. Hiervoor is echter voortdurend personeel nodig die de processen controleert en in bedrijf houdt. Personeelsleden die in vijfploegendienst werken kunnen zowel operators, productiekrachten, logistiek personeel als procesoperators zijn. Daarnaast werken ook verschillende technische werknemers in vijfploegendienst. Hierbij kan gedacht worden aan medewerkers van de technische dienst en technische lijnoperators die machines ombouwen een eerstelijnsstoringen oplossen. De vijfploegendienst behoort tot de meest populaire ploegendienst in de procesindustrie. Dit heeft een aantal redenen. Allereerst wordt het ploegenrooster door de meeste werknemers in deze ploegendienst gewaardeerd. Dit ploegenrooster is meestal zes dagen achter elkaar door:
- twee ochtenddiensten
- twee middagdiensten
- twee nachtdiensten
na afloop van deze 6 werkdagen is de werknemer 4 dagen vrij. Na deze vier vrije dagen volgt het ploegenrooster opnieuw. De dagen die de werknemer vrij is wisselen dus. Een gemiddelde werkweek is door dit systeem 33,6 uur. Het vijfploegendienstrooster is niet bij elk bedrijf gelijk. In de praktijk kent men verschillende varianten van het vijfploegendienstrooster. Naast het eerder genoemde ploegendienstrooster kan men ook als volgt de vijf ploegen indelen:
- drie nachtdiensten,
- twee dagen vrij,
- drie late diensten,
- twee dagen vrij,
- drie vroege diensten,
- twee dagen vrij.
Naast deze voorbeelden zijn er nog veel meer verschillende varianten van vijfploegendienst. De keuze voor een bepaalde indeling van vijfploegendienst is afhankelijk van het type bedrijf en de onderlinge afspraken tussen de leiding van het bedrijf en het personeel.
Ploegentoeslag voor vijfploegendienst
Een werknemer in vijfploegendienst krijgt net als in andere ploegendiensten een ploegentoeslag. Deze ploegentoeslag is gemiddeld 30% van het basissalaris van de desbetreffende werknemer. Vijfploegendienst is bij uitstek geschikt voor volcontinue bedrijven die dag en nacht zeven dagen per week operationeel zijn. Deze bedrijven werken meestal volgens Lean manufacturing. Bij Lean manufacturing worden verschillende Lean principes toegepast zodat het productieproces zo optimaal mogelijk is afgestemd op de wensen van de klant.