Zijn vluchtelingen een oplossing voor tekort aan technisch personeel in 2016?

De toestroom van vluchtelingen naar Nederland zet verschillende discussies in gang. Er zijn Nederlanders die deze toestroom als bedreiging zien maar er zijn ook verschillende organisaties die nieuwe kansen zien. Het Nederlandse bedrijfsleven laat ook van zich horen. Op 9 december 2015 verscheen er op de NOS een bericht met de titel: “Vluchtelingen ingezet voor nijpend personeelstekort”. Dit impliceert dat de vluchtelingen in Nederland een oplossing bieden voor een probleem in plaats van de gedachte dat de vluchtelingen zelf het probleem vormen.

Positieve ontwikkeling
De aanpak van bedrijven is positief er zijn verschillende bedrijfstakken en bedrijven die met initiatieven komen om vluchtelingen in te zetten en daarmee een soms “nijpend” personeelstekort op te lossen. Een voorbeeld van een positieve aanpak is die van ondernemers in de koudetechniek en klimaatbeheersing NVKL. Zij gaan vanaf januari 2016 twintig vluchtelingen in het eigen opleidingscentrum opvangen. Ook bouwbedrijf Dura Vermeer toont zich betrokken en stelt stageplekken ter beschikking voor vluchtelingen. Dit zijn nu nog kleine projecten maar de initiatiefnemers hebben naar eigen zeggen allemaal de ambitie om te groeien als de projecten succesvol zijn. Volgens een woordvoerder van werkgeversorganisatie VNO-NCW hebben meerdere bedrijfstakken in Nederland belangstelling getoond in projecten waarbij vluchtelingen worden ingezet in moeilijk vervulbare vacatures.

Tekort aan technisch personeel oplossen
De komende jaren zal het tekort aan personeel in de technische sector toenemen. Het opleidingsinstituut ROVC heeft onderzoek gedaan onder 228 bedrijven. Hieruit is gebleken dat driekwart van de technische bedrijven in Nederland op dit moment al een tekort heeft aan technisch personeel. Het vinden van gekwalificeerd personeel in de techniek blijkt een moeilijke opgave. Volgens het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) van de Universiteit van Maastricht zal er in 2016 een te kort zijn van ten minste 155.000 technici in Nederland. Volgens het ROA heeft Nederland tot 2020 meer technisch personeel nodig dan er beschikbaar is. Volgens het researchcentrum zal het aantal bedrijven dat nu opdrachten moet laten schieten toenemen tenzij er nieuw gekwalificeerd technisch personeel ingezet kan worden. Door de aantrekkende economie zullen de tekorten alleen maar toenemen.

Wishful thinking
Bovenstaande informatie klinkt natuurlijk fantastisch maar is het realistisch? Zijn al die vluchtelingen daadwerkelijk een oplossing voor het personeelstekort. Vormt de taal geen barrière en hebben ze wel voldoende technische kennis? Hier kunnen stevige kanttekeningen bij worden gezet.  Ludger Wöβman een Duitse opleidingseconoom bevestigt bijvoorbeeld dat ‘2/3 van de migranten amper kan lezen of schrijven. Volgens hem is  70% niet in staat om lagere school niveau te halen’.

De Duitse minister voor Wetenschap en Cultuur, Johanna Wanka, geeft aan dat een goede opleiding een belangrijke sleutel vormt voor integratie. Volgens haar is bij veel vluchtelingen echter te weinig opleidingsniveau aanwezig. Ongeveer 65% van de scholieren in Syrië slaagt niet om basis technieken zoals lezen en schrijven te leren. Ook de ‘eenvoudigste rekensommen’ zijn volgens haar voor veel Syriërs te moeilijk. Binnen de techniek is rekenen belangrijk en dient men af en toe ook handleidingen of instructies te kunnen lezen. Een lasser moet een lasmethodebeschrijving kunnen lezen en uitvoeren. Hoe kunnen vluchtelingen effectief in de techniek aan de slag als ze deze basiskennis niet hebben en misschien met de grootste moeite zullen aanleren. Zelfs als zouden de Syriërs de Duitse taal leren dan nog hebben ze een ontoereikend opleidingsniveau om als basis te dienen voor de opleidingen in Duitsland aldus minister Johanna Wanka. Opleidingseconoom Wöβman geeft aan dat tweederde van de vluchtelingen “volgens de internationale opleidingsstandaard als analfabeet kan worden beschouwd”. Deze mensen zijn volgens hem niet in staat om het eenvoudigste werk in Duitsland uit te voeren.

De statistieken onderstrepen zijn informatie. Over de afgelopen twee jaar heeft 70% van de migranten uit Syrië, Afghanistan en Irak de lagere school moeten afbreken. In de meeste gevallen gebeurde dat omdat het niveau van de lagere school voor hen onhaalbaar is. Bron: artikel uit de Duitse krant ‘Zeit’ gepubliceerd op 3. Dezember 2015 onder de titel: “Zwei Drittel können kaum lesen und schreiben”.

Hierin wordt expliciet aangegeven: “het idee dat volwassen vluchtelingen hier het gebrek aan vakmensen zullen oplossen, is niet realistisch”. Met ‘hier’ bedoelt men Duitsland. Tussen Duitsland en Nederland zit economisch en maatschappelijk weinig verschil. Daarom kunnen wij als Nederland veel van de ervaringen uit Duitsland leren.

Reactie van Technisch Werken
Het begin van dit artikel is positief en het tweede deel is sceptisch. De aanpak van Nederland is naar mijn mening wel goed. Ze geven de vluchtelingen een kans om een bijdrage te leveren aan de Nederlandse maatschappij. Ondanks de harde realiteit moet men daar mee doorgaan. De verwachting dat er hoogwaardige technici uit het Midden-Oosten komen is slechts ten dele waar. Er zitten uiteraard hoogwaardige technici tussen en die moeten een kans krijgen om hun kennis toe te passen in de Nederlandse maatschappij. Het overgrote deel zal echter deze kennis niet beheersen en daarvoor moet de Nederlandse overheid ook een oplossing hebben. Voor laaggeschoold werk wordt de arbeidsmarkt in Nederland al steeds krapper vanwege de automatisering. Het is voor veel autochtone Nederlanders geen gunstig vooruitzicht als er meer laaggeschoolde arbeidskrachten uit andere landen op de Nederlandse arbeidsmarkt komen. Als de Nederlandse overheid geen oplossing hiervoor biedt zal onder de lager opgeleiden in Nederland alleen maar meer onvrede ontstaan.