Er ontstaat in Nederland regelmatig discussie over het nut van staken. De Unie, een vakbond in Nederland die gericht is op Middelbaar en Hoger Personeel, geeft aan dat ze stopt met stakingen en harde acties. Volgens de voorzitter Reinier Castelein levert staken niets op en heeft het daarom ook geen zin om dit middel in te zetten. De voorzitter geeft aan dat argumenten aan de onderhandelingstafel de doorslag moeten gegeven.
Cijfers bewijzen dat stakingen niets opleveren
De Unie toont met cijfers aan dat stakingen geen positief effect hebben voor de werknemers. In plaats van het inwilligen van eisen van de werknemers zorgen stakingen er in de praktijk dikwijls voor dat er banen verloren gaan. In 2015 gaan er volgens voorzitter Castelein nog eens 100.000 banen verdwijnen in Nederland. Harde acties en stakingen zorgen volgens hem alleen maar voor verliezers. Als werkgevers en werknemers er met elkaar uit willen komen zullen ze met elkaar aan tafel moeten onderhandelen. Een openhartig gesprek zorgt er voor dat men ons land sterker kan maken.
Castelein benoemt dat de tijden zijn veranderd. Inmiddels is er minder begrip en draagvlak voor stakingen. Dit heeft hij gemerkt bij de leden van de vakbond de Unie. Volgens hem zijn ook de werknemers anders dan in het verleden. Laag opgeleide fabrieksarbeiders in een grote fabriekshal zijn nauwelijks meer aanwezig. Tegenwoordig worden veel werknemers een specialist en worden ze beter opgeleid. Dat verstevigd hun positie op de arbeidsmarkt en zorgt er ook voor dat werknemers ook een beter beeld hebben van de effecten van een eventuele staking voor een bedrijf.
Heeft staken wel zin?
Er zijn ook mensen die van mening zijn dat staken juist wel zin heeft. Een voorbeeld daarvan is hoogleraar Evert Verhulp. Hij noemt de beslissing van De Unie onlogisch. Volgens hem is De Unie al een vakbond waar weinig wordt gestaakt. Als men nu dit pressiemiddel gaat afschaffen zal de onderhandelingspositie van deze vakbond alleen maar worden verzwakt. Volgens hoogleraar Verhulp zijn stakingen nodig omdat vakbonden in Nederland soms methodes moeten gebruiken om hun argumenten kracht bij te zetten. Volgens de hoogleraar dient De Unie met “alternatieve pressiemiddelen” te komen omdat anders haar positie ten opzichte van de werkgever zwakker wordt en het is de vraag of dat tactisch gezien een verstandige keuze is.
Reactie van Technisch Werken
Stakingen zijn door de jaren heen volop in het nieuws geweest. Vaak hebben stakingen niet alleen gevolgen voor het bedrijf maar ook voor klanten en leveranciers. Hierdoor worden de negatieve effecten van stakingen in de maatschappij nog duidelijker zichtbaar. Dikwijls kiezen de gedupeerden niet de kant van de stakers maar juist van de werkgevers omdat die eveneens gedupeerd worden door de stakingen. Hierdoor wordt de beeldvorming over stakingen in de maatschappij alleen maar negatiever. Geen wonder dat men zich terecht gaat afvragen of stakingen nut hebben. Als men denkt aan de enorme stakingen in Frankrijk de afgelopen jaren en in Griekenland over de verhoging van de pensioenleeftijd krijgt men in Nederland dikwijls een gevoel van boosheid. In die landen ligt de pensioenleeftijd veel lager dan in Nederland en een verhoging van deze pensioenleeftijd met slechts een jaar (waardoor de pensioenleeftijd nog niet op het niveau van Nederland komt) zorgt in die landen al voor hevige reacties in de vorm van stakingen. Dit vinden veel Europese landen met een relatief hoge pensioenleeftijd onverteerbaar. De driftige Franse en Griekse stakers op de televisie worden dan ook met veel afkeurende blikken bekeken door Nederlanders.
Staken moet nut hebben en moet ook een eerlijk doel nastreven. Gewoon staken om maar je zin te krijgen is egoïstisch en bovendien oneerlijk. Er zijn verschillende bedrijven in Nederland die het moeilijk hebben om alles financieel op orde te krijgen. Deze bedrijven kunnen werknemers dikwijls niet meer loon of andere arbeidsvoorwaarde geven. Een pressiemiddel als een staking heeft dan zeker geen nut en zorgt er alleen maar voor dat het bedrijf nog verder in moeilijkheden komt. In dat geval is het overleg dat De Unie benoemt de beste oplossing. Ook dat dient inderdaad eerlijk en open te gebeuren. De vraag is of dat in de praktijk zo werkt.