Lean management en lean manufacturing zijn termen die in het bedrijfsleven al goed ‘ingeburgerd’ zijn. Inmiddels gebruiken niet alleen fabrieken lean –termen, ook bedrijven in de financiële sector en overheidsinstellingen passen steeds meer lean-principes toe in hun organisaties. In feite is het lean denken overal aanwezig. Het woord lean kun je vertalen met afgeslankt.
Lean is afval tegen gaan
Het gaat er bij lean-processen om dat werkprocessen zo zijn ingericht dat er zo weinig mogelijk wordt verspilt en dat de aandacht zoveel mogelijk uitgaat naar de kernprocessen waarmee de klant wordt bedient. Tijdens processen moet zo weinig mogelijk afval ontstaan en moet zo effectief mogelijk met tijd omgegaan. Het tegengaan van verspilling en het bevorderen klantgerichtheid zijn natuurlijk logische kernpunten van bedrijven. Geen wonder dat veel bedrijven zich daar op richten. Wat echter wel verbazing schept is dat veel mensen thuis veel minder lean denken en doen.
Verspilling van voedsel
Per jaar wordt in Nederland meer dan 2 miljard kilo aan voedsel weggegooid. Gemiddeld is dit 135 kilo aan voedsel per inwoner. De overheid heeft eerder een doelstelling ingevoerd om de voedselverspilling met 20 procent te reduceren. Dit blijkt niet haalbaar in 2016. In Nederland wordt dus nog steeds enorm veel voedsel weggegooid. Echter, voedsel wordt ook verpakt. De verpakkingsmaterialen van voedsel verdwijnen eveneens in de afvalbakken. Twee miljard kilo aan voedsel is nodeloos geproduceerd en verdwijnt zonder consumptie in het afvalcircuit. Waardoor het afval ook nog toeneemt. Deze gegevens tonen aan dat veel mensen en gezinnen totaal niet effectief met eten omgaan.
Oorzaak voedselverspilling
Er zijn verschillende redenen waardoor er in Nederland voedsel verspild wordt. Onderzoeker Toine Timmermans van de Wageningen Universiteit geeft aan dat veel mensen zich in supermarkten laten leiden door impulsaankopen. Uit onderzoek is gebleken dat mensen die een boodschappenlijstje hanteren bij het boodschappen doen veel minder voedsel weggooien. Veel impulsaankopen verdwijnen namelijk in de prullenbak of blijven lang in de kast liggen totdat deze voedingsmiddelen over datum raken.
Dat brengt ons bij de tweede oorzaak van voedselverspilling. Volgens Toine Timmermans is het namelijk een wijdverbreid misverstand dat voedsel bedorven is als de houdbaarheidsdatum is verstreken. Hij geeft aan dat dit bij veel producten helemaal niet het geval is. Als voorbeeld geeft de heer Timmermans aan dat yoghurt nog wel een week goed is na het verstrijken van de houdbaarheidsdatum. Bij vleesproducten is er echter minder speling. Daar kan volgens de heer Timmermans beter niet mee worden geëxperimenteerd.
Wat kan men tegen verspilling doen?
Vanuit de overheid wil staatssecretaris Van Dam van Economische Zaken al laten onderzoeken of de regelgeving over houdbaarheidsdata kan worden versoepeld. Mensen kunnen thuis echter zelf ook actief aan de slag met het beperken van verspilling. Een aantal belangrijke tips zijn de volgende:
- Bewaar voedsel volgens de voorschriften. Deze staan op de verpakking van de voedingsmiddelen.
- Koop voedsel in de juiste verhouding. Koop niet meer dan je nodig hebt of op kunt. Let daarbij ook op de verpakking. Veel voedsel is in kleine en grote verpakkingen te koop.
- Deel koelkast en voorraadkast goed in zodat je overzicht houdt en weet welke voedingsmiddelen het eerst op moeten.
- Gebruik een boodschappenlijstje en houd je daaraan.
- Als er voldoende voedsel overblijft na een maaltijd kun je dit voedsel invriezen zodat je dit later opnieuw kunt gebruiken.
- Let op de houdbaarheidsdatum van voedingsmiddelen die je koopt.
- Laat je niet verleiden tot impulsaankopen, denk na voordat je wat koopt.
Reactie van Technisch Werken
Het is beschamend dat er in Nederland zoveel voedsel wordt weggegooid. Men beweerd duurzaamheid als één van de belangrijkste speerpunten te noemen in de maatschappij terwijl men zoveel eten weggooit. Dat is moeilijk uit te leggen. Toch is er wel een verklaring voor. Het consumeren en het consumentisme ligt hieraan ten grondslag. De overheid en bedrijven vinden het belangrijk dat mensen blijven kopen.
Eigenlijk maakt het deze organisaties helemaal niets uit of men het ook opeet of niet. Geld moet rollen en voedsel is een industrie: de voedingsmiddelenindustrie. Hier gaat veel geld in om. Verpakkingen moeten mensen verleiden tot impulsaankopen. Daarbij moeten verpakkingen aantrekkelijk zijn. Ook over de verkoop van voedingsmiddelen ontvangt de overheid BTW. Dus de overheid is ook gebaad bij zoveel mogelijk verkochte voedingsmiddelen.
Zowel de overheid, het bedrijfsleven als de consumenten zouden hun houding moeten veranderen. Dat is niet eenvoudig want het consumentisme wordt eerder gestimuleerd dan gereduceerd. Voedselbanken zouden misschien een bijdrage kunnen leveren in het tegengaan van verspilling. Deze organisaties verstrekken voedsel aan arme mensen in Nederland. Op die manier verdwijnt een teveel aan voedsel niet op de afvalberg maar gewoon waar het hoort op het bord.