Per 1 mei 2016 is de Verklaring arbeidsrelatie (VAR) voor zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) niet meer geldig. Vanaf dat moment is het de bedoeling dat bedrijven die zzp’ers inhuren gebruik maken van zogenaamde modelovereenkomsten. Tot 1 mei volgend 2017 is er een ovezelfstandigeeriode. In deze overgangsperiode legt de Belastingdienst de nadruk legt op voorlichting en implementatie. Er verandert namelijk veel. Dat merken de zzp’ers en de bedrijven die ze inhuren. De overheid maakt korte metten met schijnconstructies op de arbeidsmarkt.
VAR verklaring
De VAR verklaring was in het verleden bedoeld om vast te stellen of bedrijven loonheffing moeten inhouden en betalen over de inkomsten van de zzp’ers die ze inhuurden. Er was echter regelmatig sprake van een schijnconstructie. Deze schijnconstructies waren vrij eenvoudig men leek een zelfstandige op papier maar in de praktijk werd men door de inlener gewoon al medewerker beschouwd. Het inlenende bedrijf hield dan geen loonheffing in en andere afdrachten en dat was financieel aantrekkelijk voor het bedrijf maak vaak ook voor de zzp’er die dan een aardig zzp-tarief kon neerleggen.
Wet DBA
De Belastingdienst vermoede regelmatig schijnconstructies, maar die waren lastig te controleren. Vanaf mei 2016 bepaald de wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties DBA de relatie tussen opdrachtgever en zzp’er. De opdrachtgever en zzp’er kunnen modelovereenkomsten indienen bij de belastingdienst om inzage te bieden over hun arbeidsrelatie. Deze modelovereenkomsten moeten niet verplicht worden ingediend maar kunnen wel veel problemen achteraf voorkomen. Als de Belastingdienst namelijk later oordeelt dat er geen sprak is van een arbeidrelatie tussen en zzp’er en een opdrachtgever maar van een werknemer en werkgever dan kunnen de loonheffingen alsnog gevorderd worden. Dat kan enorm veel geld gaan kosten.
Controle modelovereenkomsten
Veel bedrijven zijn hier nog niet of nauwelijks van op de hoogte. Andere bedrijven denken dat het allemaal wel meevalt. De Belastingdienst is echter onverbiddelijk. Ongeveer de helf van de ingediende modelovereenkomsten wordt afgekeurd omdat de arbeidsrelatie onjuist is. Bovendien duurt de beoordeling van de modelovereenkomsten bijna twee keer langer dan eerder werd beloofd. De beoordeling van een modelovereenkomst zou namelijk zes weken in beslag nemen.
In de praktijk blijkt dit echter elf weken te zijn. Daardoor zitten werkgevers en zelfstandigen nog langer in onzekerheid of de Belastingdienst de opdracht wel als een zzp-opdracht ziet. Voor zzp-ers is deze situatie niet erg aantrekkelijk en ook voor bedrijven is het ongewenst. Een belangenorganisatie van het MKB noemt het enorme aantal afgekeurde modelovereenkomsten een “bloedbad”.
Uitzendkrachten als oplossing
Het laten controleren van modelovereenkomsten neemt gemiddeld meer dan 10 weken in beslag. Vaak worden zzp’ers ingezet in piekdrukte als tijdelijke kracht. Een wachttijd van 10 weken of meer is dan niet gunstig. In de tussentijd kan een werkgever echter net zo goed, of nog beter, een uitzendkracht van een uitzendbureau inlenen. Dan is het bedrijf van alle problemen af en hoeft het bedrijf niet bang te zijn voor problemen. Het bedrijf moet echter wel zeker zijn dat het uitzendbureau de inlenersbeloning hanteert. De inlenersbeloning is in feite equal pay, de uitzendkrachten krijgen dan hetzelfde loon als een werknemer van het bedrijf dat de uitzendkrachten inleent.