Zuurstof op de werkplek

Zuurstof is van levensbelang bij een gebrek aan zuurstof zullen mensen en dus ook werknemers klachten ervaren. Schone buitenlucht die geen verontreinigingen bevat en die niet verdrongen is door andere stoffen bestaat voor ongeveer 79 procent uit stikstof en 21 procent uit zuurstof. Zuurstof wordt aangeduid met het symbool O wat afkomstig is van het Latijnse woord: oxygenium. Zuurstof is in gasvorm smaakloos, geurloos en kleurloos. In vloeibare vorm krijgt vloeistof een lichtblauwe kleur.

Zuurstof in de techniek
Zuurstof is belangrijk voor levende wezens. Daarnaast wordt zuurstof ook gebruikt in de techniek. Zo wordt zuurstof gebruikt bij CO2 lassen oftewel MAG lassen. De afkoring MAG staat voor Metal Active Gas. Met de aanduiding Active Gas wordt duidelijk dat het om een actief gas gaat en zuurstof is een actief gas. CO2 wordt ook wel koolstofdioxide, koolzuurgas of kooldioxide genoemd dit is een anorganische verbinding van koolstof en zuurstof. De brutoformule van koolstofdioxide is  CO2 die men als term weer terugvind in het CO2 lassen.

Naast het MAG lassen worden zuurstof ook in de medische wereld gebruikt. Zo wordt zuurstof gebruikt voor mensen die moeite hebben met ademhalen. Daarnaast wordt zuurstof gebruikt in de luchtvaart en wordt het gebruikt om mensen tijdens het duiken te laten adem halen.

Dizuurstof of moleculaire zuurstof wordt met O2 aangeduid en is de belangrijkste enkelvoudige stof van het element zuurstof. O2 wordt onder andere toegepast in de ruimtevaart. Daarnaast wordt O2 gebruikt als chemische grondstof.

Zuurstofpercentage op de werkplek
Zuurstof wordt zoals je hebt gelezen in verschillende technische sectoren gebruikt voor uiteenlopende doeleinden. Men moet echter niet vergeten dat mensen ook zuurstof nodig hebben, de aanwezigheid van zuurstof is van levensbelang. Toch zullen er weinig bedrijven zijn die actief de aanwezigheid en de hoeveelheid zuurstof op de plek in de gaten houden. Een te hoog zuurstofpercentage kan echter voor de ademhaling geen kwaad. Toch zorgt een te hoog zuurstofpercentage wel voor een groter risico op brand. De aanwezigheid van zuurstof is een belangrijke voorwaarde voor het ontstaan van brand en het in stand houden van vuur. Hoe meer zuurstof in de lucht aanwezig is hoe gevaarlijker het wordt om open vuur of vonken te laten ontstaan.

Te weinig zuurstof heeft direct gevolgen voor de mens. Het zuurstofpercentage moet nooit minder zijn dan 20 procent van het totale luchtmengsel. Uiteraard dienen er geen giftige stoffen in het luchtmengsel aanwezig te zijn. Een gebrek aan zuurstof lijkt echter op de werking van gif. Dit komt omdat men in ademhalingsmoeilijkheden komt. Daardoor krijgen de hersenen in korte tijd een zuurstoftekort. Daardoor raakt men bewusteloos en verkeerd men in levensgevaar. Als er maar weinig zuurstof op de werkplek aanwezig is kan men direct overlijden.

Te weinig zuurstof op de werkplek
Als er weinig zuurstof op de werkplek aanwezig is zal men er voor moeten zorgen dat er zuurstof op de werkplek komt. Dit kan door ventilatie en extra buitenlucht aan te voeren. Ook dient men zuurstofverdringende gassen te verwijderen. Soms is het de bedoeling dat er juist weinig zuurstof op de werkplek aanwezig is. De werknemers en bezoekers moeten dan voor het betreden van de werkplek worden voorzien van extra zuurstof door speciale maskers waarop zuurstofflessen zijn aangesloten. Dit dient zorgvuldig te gebeuren. Werknemers moeten goed op de hoogte zijn hoe ze de adembescherming moeten dragen en onderhouden. In een zuurstofarme omgeving werkt men met onafhankelijke adembescherming. Daarvan zijn drie hoofdvarianten beschikbaar:

  • Een ademluchttoestel werkt met ademlucht die onder hoge druk in flessen is gebracht. De ademlucht in de flessen wordt gedoseerd en afgestemd op de behoefte naar het masker getransporteerd doormiddel van een slang. Het gebruiken van een ademluchttoestel is de veiligste methode voor werken in een zuurstofarme ruimte. Werknemers die met een ademluchttoestel moeten werken zullen daarvoor een training moeten volgen. Zonder training mag men niet met een ademluchttoestel werken en mag men de zuurstofarme ruimte niet betreden.
  • Kringloopademtoestel zijn zuurstofgenererende toestellen en worden in de praktijk toegepast als vluchtmasker.
  • Een ademluchtleidingnet is ook een mogelijkheid. Hierbij wordt schone en gezonde lucht doormiddel van een leidingnetsysteem naar de gebruiker getransporteerd. Men kan lang met dit systeem werken maar is wel afhankelijk van de lengte van de ademluchtleiding. Daardoor kan men vaak niet heel ver lopen omdat de lengte van de ademluchtleiding de actieradius van de werknemer bepaald.