Steekflenzen zijn flenzen die worden gebruikt als extra afsluitingsmiddel van een leiding of leidingsystemen zodat men veilig aan de andere zijde van de leiding kan werken. De andere zijde van de leiding kan bijvoorbeeld een besloten ruimte zijn. Er wordt uiteraard gewerkt met bestaande systeemafsluiters. Deze sluiten de leidingen die gevaarlijke stoffen transporteren af zodat de gevaarlijke stoffen niet in de buurt van de werknemers en werkzaamheden kunnen komen. Echter kan het gebeuren dat de systeemafsluiters door een fout of door onachtzaamheid weer open worden gezet. In dat geval is de steekflens een extra veiligheidsmiddel dat daadwerkelijk levens kan redden. Naast het afsluiten van een leiding zodat men in een besloten ruimte kan werken worden steekflenzen ook gebruikt als extra veiligheidsmiddel als men een deel van een installatie wil afsluiten voor:
- het vervangen van afsluiters,
- het inspecteren van leiding,
- schoonmaken van een leiding,
- spoelen van een leiding,
- het afsluiten van een leiding die aangesloten is op een tank, vat of specifiek deel van een installatie.
Plaatsen van een steekflens
Uiteraard dient de steekflens door een ervaren werknemer, die voldoende kennis heeft van het plaatsen van steekflenzen, te worden aangebracht. Steekflenzen worden zo dicht mogelijk bij de ruimte waar de werknemers werkzaam zijn geplaatst. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat de steekflens dicht bij de besloten ruimte wordt geplaatst in een leiding als in de besloten ruimte werknemers werkzaam zijn. De steekflens bevind zich dan voor de duidelijkheid tussen de laatste afsluiter en de werkplek van de werknemers. Als de afsluiter open wordt gezet zal de steekflens er voor zorgen dat de (giftige, brandbare of explosiegevoelige ) gassen en vloeistoffen de werknemers niet kunnen bereiken.
RI&E en TRA
In een Risico Inventarisatie en Evaluatie kan het plaatsen van steekflenzen aan de orde komen evenals in het plan van aanpak dat gebaseerd is op deze RI&E. Daarnaast kan ook het plaatsen van een steekflens voorgeschreven zijn in een Taak Risico Analyse (TRA). Ook wordt in een werkvergunning vaak de toepassing van een steekflens voorgeschreven indien men werkt in een besloten ruimte waar leidingen op aangesloten zitten waar gevaarlijke stoffen doorheen (kunnen) worden getransporteerd.