Wat zijn onafhankelijke adembeschermingsmiddelen?

Onafhankelijke adembeschermingsmiddelen voeren schone lucht aan in de maskers van de dragers van deze persoonlijke beschermingsmiddelen. Onafhankelijke adembeschermingsmiddelen filteren de lucht dus niet in tegenstelling tot afhankelijke adembescherming waarbij de lucht uit de atmosfeer wordt gefilterd door filters die afgestemd zijn op het soort stof of het soort gas dat aanwezig is in de atmosfeer van de werkplek waar de werknemer de werkzaamheden moet uitvoeren. Er zijn duidelijke richtlijnen voor de arbeidsomstandigheden waarin werknemers verplicht zijn om adembescherming te dragen en werkgevers uiteraard verplicht zijn om adembescherming te verstrekken.

Risico Inventarisatie en Evaluatie
De werkgever heeft in een Risico Inventarisatie en Evaluatie of een Taak Risico Analyse door specialisten laten uitzoeken welke risico’s op de werkplek aanwezig (kunnen) zijn. Daarbij kunnen ook schadelijke stoffen en gassen in de atmosfeer geconstateerd zijn. Bedrijven zullen deze schadelijke elementen op de werkplek allereerst bij de bron moeten bestrijden. Dit houdt in dat de stoffen van de werkplek of werkvloer verwijderd moeten worden. Soms is het werken met gevaarlijke stoffen onlosmakelijk verbonden met de bedrijfsprocessen en zal een bedrijf technische maatregelen moeten treffen om de mens, dus ook de werknemer, zoveel mogelijk van de bron te scheiden. Als bronmaatregelen en technische maatregelen niet of slechts beperkt mogelijk zijn zal een bedrijf persoonlijke beschermingsmiddelen moeten verplichten en verstrekken. Er zijn een aantal situaties waarin onafhankelijke adembescherming zal moeten worden gebruikt op de werkvloer. Deze situaties staan in de alinea hieronder.

Wanneer moet onafhankelijke adembescherming worden gebruikt?
Onafhankelijke adembescherming zorgt er voor dat de werknemer schone lucht met voldoende zuurstof krijgt aangevoerd in een masker. Deze adembescherming is verplicht in de volgende situaties:

  • Als er minder dan 19% zuurstof in de atmosfeer aanwezig is op de werkplek. Dan is er namelijk kans op verstikking en zal de werknemer extra zuurstof doormiddel van onafhankelijk adembescherming toegediend moeten krijgen.
  • Als er grote concentraties van gevaarlijke stoffen in de lucht aanwezig zijn. Dit kunnen zowel bekende als onbekende schadelijke stoffen zijn. Als de concentratie van schadelijke stoffen boven de wettelijk vastgestelde grenswaarde uitkomt (voorheen MAC waarde) dan moet onafhankelijke adembescherming worden gedragen.

Kenmerken van onafhankelijke adembescherming
Onafhankelijke adembescherming kan verschillende kenmerken hebben en op verschillende manieren worden gedragen. We noemen een aantal voorbeelden:

  • Er is onafhankelijke adembescherming die los over het hoofd gedragen kan worden met steunen op de schouders.
  • Schonen lucht wordt in de luchtkap gebracht doormiddel van een slang.
  • Aan de onderkant van de kap kan de uitgeademde lucht worden afgevoerd.
  • Onafhankelijke adembescherming moet goed aansluiten op het gezicht. Daarom mag men geen baard dragen als men gebruik maakt van deze adembescherming.
  • Er kan gebruik worden gemaakt van perslucht in persluchtflessen maar men kan ook een lange slang toepassen waardoor lucht wordt toegevoerd vanaf een ander punt.

Verschillende soorten onafhankelijke adembescherming
Er zijn verschillende typen onafhankelijke adembescherming. Adembescherming kan worden onderverdeeld in drie hoofdgroepen. Dit zijn de volgende:

  • Ademluchttoestel: deze variant van onafhankelijke adembescherming dient te worden gebruikt door werknemers die hiervoor een speciale training hebben gevolgd. Bij deze adembescherming wordt gebruik gemaakt van ademlucht uit flessen. Deze ademlucht is onder hoge druk in de flessen aanwezig maar wordt gedoseerd naar het masker gevoerd. Het gebruik van een ademluchttoestel is de veiligste onafhankelijke adembescherming die gebruikt kan worden in zuurstofarme ruimten. Een ademluchttoestel geeft de gebruiker schone lucht zonder dat de gebruiker sterk wordt gehinderd in de bewegingsvrijheid. Een nadeel is dat de flessen schone lucht opraken en dat daardoor maar een bepaalde periode met een ademluchttoestel kan worden gewerkt,
  • Kringloopademtoestel: dit is een zuurstofgenererend masker en wordt in de praktijk gebruikt als vluchtmasker. Dit houdt in dat dit masker niet gebruikt wordt om mee te werken maar voor noodgevallen. Als er bijvoorbeeld in een bepaalde ruimte schadelijke stoffen in de atmosfeer terecht komen dan kunnen de aanwezige mensen een kringloopademtoestel (mits deze aanwezig is) gaan dragen en zich zo snel mogelijk in veiligheid brengen.
  • Aansluiting op een ademluchtleidingnet: dit systeem van onafhankelijke adembescherming werkt met leidingen waardoor schone lucht wordt getransporteerd naar het masker van de werknemer. De ademluchtleidingen hebben een belangrijk voordeel en een belangrijk nadeel. Het voordeel is dat ademluchtleidingen voortdurend schonen lucht kunnen transporteren en niet leeg kunnen raken zoals wel het geval is bij een ademluchttoestel. Een nadeel is echter dat de bewegingsvrijheid van de drager van deze adembescherming wel ernstig wordt beperkt. De lengte van de luchtslang bepaald namelijk hoe ver iemand kan lopen vanaf de installatie waardoor de schone lucht wordt binnengebracht in de luchtslang. De actieradius is dus beperkter dan wanneer men werkt met een ademluchttoestel.

Maskers voor onafhankelijke adembescherming
Voor onafhankelijke adembescherming wordt gebruik gemaakt van verschillende soorten maskers. We noemen twee voorbeelden:

Luchtkappen: een luchtkap wordt over het hoofd van de drager heen geplaatst en tegen de borst luchtdicht afgesloten. Luchtkappen kunnen worden gebruikt voor onafhankelijke adembescherming en voor afhankelijke adembescherming. Bij onafhankelijke adembescherming wordt gebruik gemaakt van externe schone lucht die wordt toegevoerd uit flessen of een luchtslang die aangesloten is op een compressor. Bij afhankelijke adembescherming worden de luchtkappen aangesloten op filters.

Volgelaatsmasker: een volgelaatsmasker is meestal van rubber gemaakt. via een ademautomaat of compressor wordt lucht toegevoerd naar dit masker. Een volgelaatsmasker beschermd de ogen ook met een doorzichtig ruit dat gemaakt is van stevig materiaal.