Werkvergunning is een benaming voor een bindend middel die een nauwkeurige, vastgelegde omschrijving bevat van werkmethoden, activiteiten en werkzaamheden die een werkvergunninghouder wel en niet mag uitvoeren op een bepaalde werkplek zodat de efficiëntie en veiligheid op de werkplek zo goed mogelijk worden gewaarborgd. Kort samengevat bevat een werkvergunning informatie over:
- welke persoon,
- onder omschreven omstandigheden,
- in een bepaalde periode,
- duidelijk omschreven werkzaamheden,
- onder duidelijk omschreven voorwaarden, mag uitvoeren.
Er zijn in de praktijk verschillende soorten werkvergunningen in de omloop. Een van de bekendste is de Deltalinqs” werkvergunning. Daarom wordt in deze tekst als voorbeeld aandacht besteed aan de opbouw van deze werkvergunning. In onderstaande tekst is verder informatie gegeven over de doelstelling van werkvergunningen, de toepassing, de begrippen vergunningverlener en vergunninghouder, instructie over de werkvergunning, de inhoud, onderdelen en verschillende soorten werkvergunningen.
Wat is de doelstelling van werkvergunningen?
Uit bovenstaande omschrijving komt naar voren dat het uiteindelijke doel is dat de veiligheid wordt gewaarborgd. Het hoofddoel van de werkvergunning is daarom ook de veiligheid op de werkplek bevorderen. Dit doel kan met de werkvergunning op een aantal manieren worden bereikt. De volgende aspecten van een werkvergunning kunnen er voor zorgen dat het hoofddoel kan worden behaald:
- De bedrijfsregels dienen stapsgewijs te worden uitgevoerd en vastgelegd.
- De verantwoordelijkheden moeten duidelijk worden vastgelegd.
- Duidelijk vastleggen onder welke omstandigheden werk mag worden uitgevoerd.
- Omschrijving in de vorm van een eenduidige uitleg van werkmethoden en activiteiten.
De werkvergunning moet zorgvuldig worden opgesteld zodat werknemers die zich houden aan de werkvergunning geen gevaar of schade kunnen veroorzaken aan mensen, milieu, installaties, machines, werktuigen, gebouwen en constructies.
Waar worden werkvergunningen gebruikt?
Werkvergunningen worden over het algemeen in procedures opgenomen van bedrijven met een verhoogd veiligheidsrisico. In een kantooromgeving zal men niet snel werken met werkvergunningen maar bij bedrijven in de petrochemie is een werkvergunning een bekend begrip. Voor risicovolle werkzaamheden of werkzaamheden aan installaties die een gevaar kunnen opleveren voor mens en milieu worden werkvergunningen gemaakt om duidelijk aan te geven wat een werknemer wel en niet mag doen. Opdrachtgevers kunnen een werkvergunning eisen. Het is echter niet wettelijk verplicht om werkvergunningen te gebruiken. Om die reden worden niet overal werkvergunningen gebruikt. In de praktijk worden werkvergunningen vaak wel gebruikt voor werkzaamheden aan of bij elektriciteitscentrales, gaswinninginstallaties, aardoliebedrijven en bedrijven in de chemische industrie.
Vergunningverlener en vergunninghouder
De installatiedeskundige zal optreden als de vergunningverlener en de uitvoeringsdeskundige is de vergunninghouder. Men heeft het ook wel over de verstrekker van de werkvergunning en de houder van de werkvergunning. Voor de verduidelijking is de verstrekker de toezichthoudende afdeling en is de houder van de werkvergunning het bedrijf of de persoon die het werk daadwerkelijk gaat uitvoeren. In de werkvergunning staan duidelijke afspraken en voorwaarden opgesteld die er voor moeten zorgen dat de werkzaamheden veilig worden uitgevoerd. Een werkvergunning bevat bindende afspraken tussen de vergunningverlener en de vergunninghouder en bevat een checklist van veiligheidspunten die de vergunninghouder moet naleven.
Instructie over werkvergunningen
Werknemers die in de praktijk te maken krijgen met werkvergunningen zullen daarvoor een instructie moeten volgen. Ze moeten weten wat het belang is van de werkvergunning en waarom deze is opgesteld. Veiligheid draait voor een groot deel om bewustwording. Onveilige handelingen vormen één van de grootste oorzaken van ongevallen. Daarom dienen werknemers gewezen te worden op het belang van het naleven van de veiligheidsregels. De werkvergunning bevat ook regels en afspraken die de veiligheid bevorderen. Daarom is de werkvergunning geen symbolisch document maar een belangrijk document dat kaders biedt waarbinnen een werknemer zijn of haar werkzaamheden kan en mag uitvoeren.
Inhoud werkvergunning
De werkvergunning bevat informatie over welke maatregelen genomen moeten worden voor de aanvang van de werkzaamheden. Deze maatregelen zijn voorzorgsmaatregelen en kunnen verband houden met het aanmelden op het terrein bij een bepaald persoon.
Daarnaast is er informatie weergegeven die gehanteerd moet worden tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden. Hierin staat wat een werkvergunninghouder wel en niet mag doen op de werkplek. Ook is aangegeven op welke locatie de werkzaamheden uitgevoerd moeten worden. De meeste werkvergunningen zijn gebonden aan een bepaalde locatie op een werkterrein. Daarbuiten mag een werknemer zich niet bevinden en al helemaal geen werkzaamheden uitvoeren.
Een werkvergunning bevat daarnaast algemene veiligheidsregels en protocollen waaraan een vergunningshouder zich dient te houden. Deze staan ook in het handboek bedrijfsprocedures. In dit handboek is ook beschreven wat de bevoegdheid van bepaalde functionarissen voor het verstrekken van werkvergunningen.
Waaruit bestaat een werkvergunning?
Werkvergunningen zijn, zoals eerder genoemd, geen wettelijke verplichting. Daarom is ook niet wettelijk voorgeschreven hoe een werkvergunning moet zijn opgebouwd en wat de inhoud van een werkvergunning precies moet zijn. Daarom hanteren we in deze alinea de opbouw van een gangbare werkvergunning namelijk de Deltalinqs werkvergunning. Zoals in de inleiding is benoemd is de Deltalinqs werkvergunning een veel voorkomende werkvergunning. Deltalinqs is overigens een ondernemersvereniging die bestaat uit verschillende bedrijven in de Rotterdamse haven en het industriegebied dat daaromheen is gebouwd. Omdat in dit grote havengebied veel chemische bedrijven actief zijn kan men spreken van een gebied met een verhoogd risico. Daarom hanteert Deltalinqs werkvergunningen om de veiligheid te bevorderen. De opbouw van een Deltalinqs werkvergunning is als volgt:
- De aanvraag van de werkzaamheden waarin staat om welke taken en werkzaamheden het precies gaat. Dit deel kan ook een Taak Risico Analyse (TRA) bevatten.
- De maatregelen die genomen moeten worden door de verstrekker van de werkvergunning dit is de toezichthoudende afdeling die in de praktijk de vergunningverstrekker of vergunningverlener is. Deze maatregelen hebben te maken met het creeeren van een zo veilig mogelijke werkplek voor de werknemers (dus ook de vergunninghouders).
- De maatregelen die genomen dienen te worden door de vergunninghouder. Dit is het bedrijf of de werknemer die de werkzaamheden daadwerkelijk gaat uitvoeren. In dit deel zijn de taken beschreven die de vergunninghouder heeft.
- De bekrachtiging van de werkvergunning. Dit wordt gedaan door de vergunningverlener. Met de bekrachtiging wordt de geldigheid van de werkvergunning duidelijk gemaakt. Ook de taken van de verstrekker op het gebied van de controle op de naleving van de voorzorgsmaatregelen en het dagelijks vrijgeven van de werkvergunning bij ongewijzigde omstandigheden hoort bij de bekrachtiging van de werkvergunning door de vergunningverlener.
Verschillende soorten werkvergunningen
Er kunnen in de praktijk verschillende soorten werkvergunningen worden aangevraagd en verstrekt. Het verschil van de werkvergunningen heeft onder andere te maken met specifieke risico’s. Zo kunnen er werkvergunningen worden verstrekt voor het uitvoeren van graafwerkzaamheden (in de buurt van gasleidingen). Ook kunnen werkvergunningen worden verstrekt voor het saneren van asbest door deskundige gecertificeerde asbestsaneerders. Er zijn ook werkvergunningen die specifiek worden verstrekt aan werknemers en bedrijven die werkprocessen uitvoeren waarbij veel hitte vrijkomt. Hierbij kan men denken aan TIG-lassen van leidingen. Een vergunningverlener kan hiervoor een specifieke heetwerkvergunning verstrekken.
Aanvullende werkvergunningen
Een werkvergunning kan tevens een aanvullende werkvergunning bevatten. Een vergunningverlener kan een aanvullende werkvergunning opstellen indien er in een bepaald risicovol werkgebied ook extra risicovolle werkzaamheden moeten worden uitgevoerd. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer werknemers op grote hoogte moeten werken in een risicovolle omgeving of juist in besloten ruimten. Ook voor specifieke graafwerkzaamheden in de buurt van leidingen waar gas of olie doorheen wordt getransporteerd kan een aanvullende werkvergunning worden vereist. Dit wordt echter door de vergunningverlener vereist. Dit is de opdrachtgever. Ook bij risicovolle werkzaamheden is er geen wettelijke verplichting voor werkvergunningen.