De Risicokaart is een document dat door Nederlandse overheden wordt gehanteerd om burgers te informeren over de risico’s in een bepaald gebied. Een Risicokaart wordt opgesteld op basis van risico-gegevens die door de rijksoverheid, provincies en gemeenten worden aangeleverd. Deze gegevens worden in een landelijke databank geplaatst en van daaruit weer in een regionale databank met risico-gegevens geplaatst. De Risicokaart is niet zomaar een document, de Wet Rampen en Zware Ongevallen schrijft voor dat de overheid haar burgers over mogelijke rampen en zware ongevallen (risico’s) moet informeren. De Risicokaart is hiervoor een effectief middel.
Waarvoor wordt een Risicokaart gebruikt?
Een Risicokaart kan door overheden worden gebruikt bij het maken van beleid. Hierbij kan men denken aan de ontwikkeling vaneen nieuwbouwproject voor een woonwijk of een industrieterrein. Men kan doormiddel van een Risicokaart inzicht krijgen in de specifieke risico’s van een bepaald gebied. Daardoor zijn bepaalde bouwplannen wel veilig uitvoerbaar en andere projecten niet. Is het bijvoorbeeld verstandig om een woonwijk te bouwen naast een kerncentrale of bij een opslagplaats van gevaarlijke chemische stoffen.
De Risicokaart is een nuttige informatiebron voor de overheid maar ook voor burgers. De overheid kan namelijk de burgers doormiddel van een Risicokaart informeren over de mogelijke veiligheidsrisico’s die ze kunnen lopen in een bepaalde omgeving. Bestuurders en medewerkers van gemeenten, provincies, waterschappen, politie en brandweer maken gebruik van de informatie die op een Risicokaart is vermeld.
Wat staat er in een Risicokaart?
De overheid heeft vastgelegd wat er in een risicokaart beschreven moet worden. Op deze kaart staan de zogenaamde risicobronnen. Deze geven mensen een beeld over welke mogelijke risico’s in de omgeving aanwezig zijn. Er wordt in de risicokaart een nauwkeurige omschrijving gegeven van deze risico’s en welke mogelijkheden burgers hebben om zich te beschermen wanneer een calamiteit zich voordoet. Daarnaast wordt informatie weergegeven over de mogelijke handelingsperspectieven die burgers kunnen uitvoeren. Door deze handelingsperspectieven kunnen burgers zich voorbereiden op een eventuele calamiteit zodat ze weten wat ze moeten doen om de gevolgen en risico’s te beperken. De volgende informatie staat op een Risicokaart:
- bedrijven en transportroutes met gevaarlijke stoffen;
- risico’s op natuurrampen;
- de kans op sociale risico’s, hierbij kan men denken aan paniek in menigten en de verstoring van de openbare orde.
Niet alle risico’s zijn in elke omgeving aanwezig. Er zijn bepaalde omgevingen met meer risico’s voor omwonenden. Hierbij kan men bijvoorbeeld denken aan grote industriële industrieterreinen waar gevaarlijke stoffen worden opgeslagen of verwerkt. Ook bij kencentrales zijn specifieke risico’s voor de omgeving. Naast de hierboven genoemde risico’s kunnen ook de volgende risico’s op een Risicokaart worden benoemd:
- Ongeval met gevaarlijke stoffen
- Luchtvaartongeval
- Ongeval op water bij scheepsverkeer
- Verkeersongeval op land
- Natuurbrand
- Brand in grote gebouwen
- Aardbeving
- Tunnelongeval
Al deze mogelijke risico’s worden in een Risicokaart nauwkeurig omschreven zodat de overheid en de burgers weten wat de risico’s precies zijn en wat ze er tegen kunnen doen. Het doel van de Risicokaart is naast het informeren ook het bevorderen van de veiligheid.