Handtakels zijn hijsmiddelen die doormiddel van de spierkracht van een mens in beweging worden gebracht om lasten te verplaatsen. Een handtakel maakt dus geen gebruik van een aandrijving in de vorm van een elektromotor. Deze takels behoren tot de meest eenvoudige hijsmiddelen en bevatten een katrol waarover een ketting loopt met een haak aan het uiteinde bevestigd. De katrol bevind zich hoger dan de haak die aan de ketting is bevestigd. Daarom vormt de katrol als het ware het hoogste punt van de handtakel. Handtakels worden gebruikt om laste op te tillen en verticaal te verplaatsen. Men kan doormiddel van een handtakel een last omhoog of omlaag brengen.
Handtakels zijn er in verschillende uitvoeringen. Er zijn handtakels waarmee men zware lasten kan verplaatsen maar er zijn ook eenvoudiger uitvoeringen waarmee men kleine en lichte objecten kan optillen. Hoewel een handtakel een eenvoudig middel is om lasten op te hijsen is het geen hijgereedschap zonder gevaar. De takel kan bijvoorbeeld bezwijken doordat de ketting is geknapt of de katrol is losgeschoten. Ook zal men de last goed aan de haak van de takel moeten bevestigen. Als dat niet gebeurd kan de last uit de takel vallen en een ernstig ongeluk veroorzaken. Bedrijven moeten er voor zorgen dat werknemers zo veilig mogelijk kunnen werken. Dit zijn bedrijven volgens de Arbowet verplicht.
Bedrijven moeten er voor zorgen dat het materiaal en de machines die het personeel gebruikt veilig zijn. Omdat hijswerktuigen zwaar belast (kunnen) worden en er duidelijke risico’s aanwezig zijn als men hijswerktuigen gebruikt moet men er zeker van zijn dat de hijswerktuigen en hijsmiddelen veilig en goed functioneren. Daarvoor zijn keuringen van belang. In de volgende alinea is informatie weergegeven over de gevaren van werken met een handtakel.
Gevaren van werken met een handtakel
Het werken met een handtakel kan gevaar opleveren. De gevolgende gevaren worden genoemd:
- Het breken van een onderdeel van de hand takel door onjuist gebruik door de bediener.
- Het breken van een deel van het materiaal waar de takel aan bevestigd is.
Risicobeheersing werken met een handtakel
De risicp’s van werken met een handtakel kan men beperken door de volgende veiligheidsrichtlijnen in acht te nemen.
- Hantakels mogen alleen gebruikt worden door werknemers die hiermee om weten te gaan.
- Vervoer geen lasten boven het hoofd van jezelf en andere mensen.
- Gebruik stevige aanslagpunten.
- Gebruik alleen gekeurd materiaal, zowel de takel als de overige hijsgereedschappen dienen veilig en gekeurd te zijn.
- Belast de haak niet op de punt.
- Niet overbelasten, hijs nooit meer dan het maximale gewicht waar de handtakel op berekend is.
- Inspecteer de takel altijd voor gebruik.
- Bij defect moet de takel niet worden gebruikt en dient het defect gemeld te worden aan een leidinggevende.