Handgereedschap wordt vrijwel in alle technische beroepen gebruikt. In de bouw gebruikt men een enorme diveristeit aan handgereedschappen maar ook in de metaaltechniek en landbouwmechanisatie. Handgereedschappen zijn de oudste gereedschappen of werktuigen die mensen gebruiken. Geen wonder dat er een enorme hoeveelheid verschillende handgereedschappen is ontwikkeld en bedacht om de mens te ondersteunen bij het uitvoeren van (technische) werkzaamheden. Al geruime tijd zijn er handgereedschappen die niet (alleen) door spierkracht van een mens worden bewogen maar ook voorzien zijn van een hulpmotor en elektrisch, hydraulisch en pneumatisch zijn aangedreven. Dat zorgt er voor dat de mens nog sneller en effectiever zijn of haar werk kan uitvoeren.
Voor het gebruik van handgereedschappen zijn een aantal algemene veiligheidsrichtlijnen die men moet hanteren. Dit zijn universele veiligheidsrichtlijnen die voor elk handgereedschap gelden en zijn genoemd in de volgende alinea.
Veiligheidsrichtlijnen voor handgereedschappen
Een aantal veiligheidsrichtlijnen zijn van groot belang om veilig met handgereedschap te kunnen werken. Hieronder zijn een aantal genoemd:
- Gebruik handgereedschap alleen als je er mee om kunt gaan.
- Gebruik handgereedschap op de juiste manier, dus geen schroevendraaier als een beitel gebruiken.
- Gebruik passend handgereedschap, zowel een moersleutel als een schroevendraaier (schroefbitje) moet goed passen op de bout, moer of schroef.
- Zorg dat je geen vet of olie op je handen hebt als je met handgereedschap werkt omdat je handen dan glad kunnen worden en het gereedschap uit je handen kan glippen.
- Beilen en hamers bevatten een steel en een kop. Controleer of de kop goed aan de steel is bevestigd voordat je er mee gaat werken. Ook het heft van bijvoorbeeld een vijl dient goed vast te zitten als men deze gebruikt.
- Werk geconcentreerd en zorg er voor dat je niet wordt afgeleid.
- Draag geen handschoen of kleding met lange wijde mouwen als je met ronddraaiend gereedschap werk zoals een elektrische boormachine of een elektrische schroefmachine.
- Onderhoud gereedschap goed.
- Berg gereedschap veilig op.
- Gebruik geen kapot of defect gereedschap
- Elektrisch handgereedschap dient als het professioneel wordt gebruikt ieder jaar gekeurd te worden door een erkend bedrijf op het gebied van het keuren van elektrisch gereedschap. Dat moet ook gebeuren met de laders van accu’s die voor elektrisch gereedschap worden gebruikt.
- Controleer of het elektrische gereedschap geen kabelbreuk heeft of andere beschadigingen.
- Pas gereedschap niet aan en repareer het niet als je daarvoor geen erkende opleiding hebt gevolgd. Vooral elektrisch gereedschap mag niet door een onbevoegd persoon worden gerepareerd of aangepast.
Een groot deel van de ongevallen met handgereedschappen zijn het gevolg van het onjuist gebruiken van deze gereedschappen. Ook een slechte staat van onderhoud en het gebruik van versleten gereedschap is een veelvoorkomende oorzaak van ongevallen op de werkvloer met handgereedschap. Neem daarom de bovenstaande veiligheidsrichtlijnen in acht. Bedrijven zullen in hun Risico Inventarisatie en Evaluatie ook aandacht besteden aan de risico’s op de werkvloer die kunnen plaatsvinden met handgereedschappen. Werkgevers zijn verplicht om veilig gereedschap te verstrekken. Mocht een werknemer onveilig handgereedschap aantreffen op de werkvloer dan dient de werkgever dit te melden bij de verantwoordelijke, direct leidinggevende. Het ondeugdelijke gereedschap mag niet worden gebruikt.