De OOG-methode of OOG-ronde, voluit geschreven als Observatie Onbewust Gedrag, is een observatiemethode in de vorm van een werkplekinspectie die meestal door leidinggevenden wordt uitgevoerd om onveilige situaties en onveilig gedrag op de werkvloer in kaart te brengen zodat hierop actie kan worden ondernomen en de veiligheid wordt verbeterd. Het doel van de OOG-ronde is het veiliger maken van de situatie op het moment maar ook op de langere termijn.
Observatie Onveilig Gedrag
Soms wordt de OOG methode ook wel voluit geschreven als Observatie Onveilig Gedrag. De reden waarom men het dan heeft over Observatie Onveilig Gedrag is omdat men de nadruk wil leggen op het feit dat men tijdens de OOG-ronde specifiek let op ‘onveilig’ gedrag in plaats van op ‘onbewust’ gedrag. Werknemers kunnen namelijk ook onbewust veilig werken. Onbewust gedrag heeft daarom niet altijd onveiligheid tot gevolg. Het veilig werken kan namelijk zo geconditioneerd zijn dat men automatisch veilig werkt en er niet meer hoeft bij na te denken. Dat moet overigens niet leiden tot een slappe houding ten aanzien van veiligheid. Veiligheid vereist namelijk wel aandacht.
OOG-ronde
De OOG-methode wordt ook wel OOG-ronde genoemd omdat tijdens een specifieke ronde die leidinggevenden lopen door het bedrijf gekeken en geobserveerd wordt of iedereen veilig genoeg werkt en er geen onveilige situaties ontstaan. Verschillende bedrijven maken gebruik van een OOG-ronde. Vooral bedrijven met hoge risico’s zoals bedrijven in de petrochemie voeren OOG-rondes uit. Daarnaast kunnen ook in grote fabrieken en op bouwprojecten OOG-rondes worden uitgevoerd om de veiligheid op de werkvloer te optimaliseren.
Observatie Onbewust Gedrag
Zoals eerder genoemd staan de letters OOG in dit verband voor Observatie Onbewust Gedrag. Daarbij wordt duidelijk dat de leidinggevenden er vanuit gaan dat veel (onveilig) gedrag onbewust gebeurd. De leidinggevenden die de OOG-ronde uitvoeren gaan er dus in de regel niet vanuit dat werknemers bewust onveilig werken. Werknemers veroorzaken vaak onbewust gevaar voor zichzelf en anderen op de werkvloer.
Als leidinggevenden vanuit deze instelling een OOG-ronde lopen zullen werknemers zich niet aangevallen voelen maar juist ondersteund. Er kan tijdens de OOG ronde dan een goed gesprek ontstaan tussen de werknemer(s) en de leidinggevende(n) wanneer onveilig gedrag is geconstateerd. Daardoor kunnen de onveiligheid en risico’s effectiever worden aangepakt en de veiligheid worden bevorderd.
Wat wordt er gedaan tijdens een OOG-ronde?
Een Observatie Onbewust Gedrag-ronde (afgekort OOG-ronde) wordt in de praktijk meestal uitgevoerd door twee leidinggevenden maar het is ook mogelijk dat meerdere leidinggevenden een OOG-ronde lopen. Door met twee leidinggevenden de OOG ronde te lopen wordt meer waargenomen.
De leidinggevenden bezoeken de werkplek tijdens de OOG ronde en observeren ter plekke het (veiligheids)gedrag van werknemers. Daarvoor dienen de leidinggevenden voldoende tijd uit te trekken. Tijdens de OOG rondes wordt bewust gekeken naar menselijke handelingen en de veiligheidsaspecten waarmee wel of niet rekening wordt gehouden tijdens het uitvoeren van deze handelingen.
De leidinggevenden bespreken tijdens de OOG ronde wat hen opvalt met de betrokken werknemer(s). daarbij worden vragen gesteld aan de werknemers waarom ze bepaalde handelingen op die wijze uitvoeren en of ze daar bewust over hebben nagedacht. Daarbij wordt aangegeven wat de risico’s of mogelijke gevolgen kunnen zijn van de waargenomen handelingen. Ook worden natuurlijk positieve aspecten benoemd als werknemers juist wel goed de veiligheidsvoorschriften opvolgen. Werknemers mogen zelf ook tips en verbeterpunten aandragen in de gesprekken die zijn voeren met de leidinggevenden die de OOG ronde lopen. Topt slot verwerken de leidinggevenden die de OOG ronde uitvoerden hun observatie in een document dat bijvoorbeeld het OOG-ronde formulier wordt genoemd.
Vijf fasen van een OOG-ronde
Kort samengevat bestaat een OOG-ronde uit vijf verschillende stappen. Deze stappen spreken voor zich maar zijn hieronder voor de volledigheid toch even weergegeven:
- Voorbereiden: zorg dat je de juiste informatie hebt over de locatie waar de OOG-ronde wordt uitgevoerd en wat je daar kunt verwachten aan risicofactoren. Daarnaast dien je in bezit te zijn van de juiste vergunningen en de voorgeschreven persoonlijke beschermingsmiddelen om de werkplek veilig te mogen bezoeken.
- Observeren: beoordeel de handelingen van werknemers bij elke specifieke situatie. Schat daarbij de risico’s in en kijk of de werknemer veilig (genoeg) zijn of haar werkzaamheden uitvoert. Denk ook na over methoden die er voor kunnen zorgen dat het werk nog veiliger uitgevoerd kan worden. Let overigens niet alleen op het personeel, ook de machines en werktuigen kunnen gevaar veroorzaken en dienen daarom in de gaten gehouden te worden evenals het overige materieel. Ontstaat er geen gevaar voor omwonenden en het milieu?
- Communiceren: bespreek met de werknemers wat je hebt opgemerkt tijdens de observatie. Zorg er voor dat de werknemer niet in de verdediging wordt gedrukt maar hou het gesprek open zodat de werknemer ook met belangrijke informatie kan komen. Wat zijn iemand zijn of haar beweegredenen geweest om bepaalde handelingen juist op die (onveilige) manier uit te voeren? Uiteraard dienen onveilige handelingen en onveilige situaties direct te worden aangepakt indien mogelijk. Daarom moet er bij werknemers wel op worden aangedrongen om het gevaar veroorzakende gedrag te stoppen.
- Rapporteren: samen met de geobserveerde medewerkers wordt een rapport opgemaakt. Dit kan doormiddel van bijvoorbeeld een OOG-ronde formulier. Daarop staat welke werkzaamheden hebben plaatsgevonden en de datum waarop men deze tijdens de OOG-ronde heeft opgemerkt. De namen van de deelnemers van de OOG-ronde staat ook op het formulier. Er worden afspraken gemaakt welke acties ondernomen moeten worden en wie voor die acties verantwoordelijk is.
- Opvolgen en terugkoppelen: er dient een borging plaats te vinden waardoor er een controle plaatsvindt op de gemaakte afspraken. De openstaande acties dienen zorgvuldig bijgehouden te worden en te worden afgehandeld. Na de afhandeling dient er een terugkoppeling plaats te vinden aan de betrokken werknemers en leidinggevenden.